Samowolna rozbiórka może zostać dokonana z pominięciem procedury formalnej (w zakresie zgłoszenia czy uzyskania pozwolenia na rozbiórkę), wbrew odmownej decyzji administracyjnej wydanej przez właściwy organ czy nawet bez uzyskania zgody współwłaściciela działki i samego budynku.
W przypadku budynku gospodarczego nie zawsze jest konieczne uzyskanie pozwolenia na rozbiórkę. W niektórych przypadkach wystarczy dokonać zgłoszenia zamiaru dokonania rozbiórki obiektu gospodarczego w starostwie powiatowym, jeżeli:
– budynek gospodarczy nie jest wpisany do rejestru zabytków i nie jest objęty ochroną konserwatorskiego
– wysokość budynku gospodarczego jest niższa niż 8 metrów
– odległość budynku gospodarczego od granicy działki jest nie mniejsza niż połowa wysokości budynku gospodarczego, który zamierzamy rozebrać1
W takim wypadku, jeżeli spełnione zostały wszystkie 3 powyższe warunki, rozbiórka budynku gospodarczego powinna zostać zgłoszona Staroście Powiatowemu. W innym wypadku – konieczne jest uzyskanie pozwolenia na rozbiórkę budynku gospodarczego. Pozwolenie na rozbiórkę obiektu gospodarczego jest wydawane na wniosek inwestora, który zostanie złożony w starostwie powiatowym wraz z wymaganymi załącznikami:
– zgodą właściciela obiektu,
– szkicem usytuowania obiektu budowlanego,
– opisem zakresu i sposobu prowadzenia robót rozbiórkowych,
– opisem sposobu zapewnienia bezpieczeństwa ludzi i mienia,
– pozwoleniami, uzgodnieniami lub opiniami innych organów, a także innymi dokumentami wymaganymi przez przepisy szczególne
– projektem rozbiórki obiektu – ale tylko w zależności od potrzeb,
– oświadczeniem o przysługującym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane – takim oświadczeniem jest również zgoda współwłaściciela na taka rozbiórkę.2
Jednakże naruszenie prawa dotyczące pominięcie zgody współwłaściciela nie jest przedmiotem badania przez organy nadzoru budowlanego. Kwestie przysługującego inwestorowi prawa własności czy naruszenia prawa własności innych osób są przedmiotem badania przez sądy powszechne w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego.
Istnieją również tzw. „nagłe przypadki”, gdy roboty zabezpieczające i rozbiórkowe można rozpocząć przed uzyskaniem pozwolenia na rozbiórkę lub przed ich zgłoszeniem. Możliwie jest to w przypadku, gdy prace rozbiórkowe mają na celu usunięcie bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub mienia. Rozpoczęcie takich robót nie zwalnia co prawda od obowiązku bezzwłocznego uzyskania pozwolenia na rozbiórkę lub zgłoszenia o zamierzonej rozbiórce obiektu budowlanego, lecz jest to już tylko formalność.3
Osoby dokonujące samowolnej rozbiórki budynku gospodarczego najczęściej powołują się na zły stan techniczny obiektu i groźbę jego zawalenia się. W momencie jednak, gdy budynek został rozebrany, nie można tego w żaden sposób udowodnić. Brak dowodów w tym zakresie działa również często w drugą stronę – nadzór budowlany nie potrafi do końca wykazać samowoli budowlanej w niektórych przypadkach. Oględziny przeprowadzane przez organ nadzoru budowlanego w ramach wszczętego postępowania potwierdzą dokonanie rozbiórki, lecz nie wykażą stanu technicznego budynku, który został zdemontowany.
Zadaniem nadzoru budowlanego jest kontrola przestrzegania prawa budowlanego, zwłaszcza zaś tego, czy w konsekwencji rozbiórki nie powstał stan sprzeczny z przepisami techniczno-budowlanymi. Stwierdzenie istnienia naruszenia przepisów techniczno-budowlanych może skutkować nałożeniem obowiązku przywrócenia stanu poprzedniego przez powiatowego czy wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego – w tym wypadku byłaby to odbudowa budynku gospodarczego. Jeżeli jednak stan faktyczny jest zgodny z przepisami techniczno-budowlanymi, organ nadzoru nie ma kompetencji do wydawania nakazów. W takiej sytuacji:
– gdy dokonano samowolnej rozbiórki budynku gospodarczego,
– nie stwierdzono przy tym naruszenia przepisów techniczno-budowlanych,
– wszczęto postępowanie już po dokonaniu samowolnej rozbiórki,
nie jest możliwe wydanie nakazu odbudowania budynku gospodarczego, gdyż żaden przepis prawa nie nakłada na właściciela działki obowiązku posiadania budynku gospodarczego – nie ma zatem zastosowania art. 51 ust. 1 Prawa budowlanego. Postępowanie może zostać umorzone
Rzecz jasna, w każdym indywidualnym przypadku może zapaść inne rozstrzygnięcie, gdyż każdy stan faktyczny jest wyjątkowy.
1. Art. 31 ust. 1 Ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane z późniejszymi zmianami
2. Art. 33 ust. 4 Ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane z późniejszymi zmianami
3. Art. 31 ust. 5 Ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane z późniejszymi zmianami
Co myślicie o tych przepisach? Wyraźcie swoją opinię!