Uprowadzenie dziecka przez rodzica

Uprowadzenie dziecka, wszystko jedno czy ma ono miejsce w Polsce czy poza jej granicami – gdy dziecko opuściło wraz z „porywaczem” kraj – jest przestępstwem, zagrożonym jednak niewielką karą. Uprowadzenie polega na zabraniu lub zatrzymaniu u siebie dziecka, które nie skończyło 15 roku życia (lub dziecko nieporadne psychicznie czy fizycznie, które jest starsze) bez zgody jego opiekuna (np. rodzica, którego sąd nie pozbawił władzy rodzicielskiej) czy osoby zobowiązanej do nadzoru nad dzieckiem. Za takie przestępstwo sprawcy grozi kara pozbawienia wolności do 3 lat (1). Zrozpaczony rodzic z pewnością zgłosi się na policję, lecz ich działania mogą okazać się mało skuteczne, zwłaszcza gdy dziecko przebywa poza granicami kraju. Ukaranie sprawcy jest ważne, lecz rodzice chcą przede wszystkim odzyskać dziecko i starają się podjąć wszelkie działania umożliwiające jego odnalezienie i sprowadzenie z powrotem do domu.

W takich przypadkach polecam sięgnąć po tekst konwencji Haskiej dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, do której Polska przystąpiła w 1995 roku (2). Umożliwia ona współpracę międzynarodową i angażuje organy państwa, do którego dziecko zostało uprowadzone w jego poszukiwaniu i odwiezieniu do Polski. Oczywiście, uprowadzenie dziecka, które może zostać wydane w ramach procedur konwencyjnych musi być bezprawne – także uprowadzenie dziecka przez rodzica, który ma władzę rodzicielską wraz ze współmałżonkiem należy do bezprawnych, gdyż stanowi to naruszenie wspólnie przysługującego im prawa do opieki nad dzieckiem na korzyść jednego z nich.

photoxpress.com

Konwencja haska definiuje bezprawne uprowadzenie dziecka jako:
– naruszenie prawa do opieki, które zostało przyznane określonej osobie, instytucji lub innej organizacji,
– prawo do opieki może być wykonywane wspólnie przez małżonków (rodziców dziecka) – lecz jedne z nich zabrał je bez zgody do innego kraju
– gdy w chwili uprowadzenia lub zatrzymania dziecka prawa do opieki nad dzieckiem były skutecznie wykonywane wspólnie lub indywidualnie
albo prawa te byłyby wykonywane np. wspólnie wobec dziecka, gdyby nie nastąpiło uprowadzenie lub zatrzymanie małoletniego

Konwencja haska dotyczy dzieci, które nie ukończyły 16 roku życia. Wniosek o wydanie uprowadzonego dziecka należy kierować bezpośrednio do organów państwa, gdzie uprowadzone dziecko przebywa. Skąd wiadomo jaki to organ? Otóż państwa konwencji wskazały swoje organy centralne, których zadaniem jest ułatwianie wszczęcia postępowania sądowego w celu uzyskania powrotu dziecka. W Polsce jest to Ministerstwo Sprawiedliwości. Jeżeli państwo do którego złożyliśmy wniosek stwierdzi, że dziecko nie znajduje się na ich terytorium i jednocześnie podejrzewa, że dziecko znajduje się w sąsiednim kraju – prześle informację i nasz wniosek do tego innego państwa przyspieszając procedurę. Jeżeli chcemy wystosować taki wniosek musimy zgromadzić wszelkie dokumenty, które należy do wniosku dołączyć.

We wniosku powinny znajdować się następujące informacje:
– wskazać tożsamość wnioskodawcy, uprowadzonego dziecka oraz osoby, co do której istnieje podejrzenie, że uprowadziła lub zatrzymała dziecko
– datę urodzenia dziecka
– wymienić podstawy prawne, na które powołujemy się żądając powrotu dziecka do Polski
– powinniśmy wskazać wszelkie dostępne informacje dotyczące miejsca przebywania dziecka oraz osoby, z którą dziecko za granica przebywa – przyspieszy to i ułatwi działanie organom państwa, które – ma wydać dziecko

Ponadto dokumenty, jakie powinny zostać dołączone do wniosku powinny dotyczyć:
– jakiegokolwiek orzeczenia lub ugody, przydatnych dla sprawy – należy zdobyć ich uwierzytelnione odpisy
– zaświadczenie lub poświadczone oświadczenie pochodzące od władz Polski lub osoby kompetentnej (np. prawnika), dotyczące przepisów ustawodawstwa Polski w tym zakresie, które uzasadniają nasze żądanie wydania dziecka
– wszelkie inne przydatne dokumenty, które naszym zdaniem mogą pomóc w odnalezieniu naszego dziecka i jego powrotowi do Polski (3)

Źródła:
1) Art. 211 kodeksu karnego
2) Konwencja dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, sporządzona w Hadze dnia 25 października 1980 r. (Dz. U. z dnia 25 września 1995 r.)
3) Art. 8 Konwencji dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, sporządzona w Hadze dnia 25 października 1980 r.