Jeśli nasze dziecko zrobi coś, co wprawi nas w prawdziwy smutek, np. obrazi nas, zbije ukochaną wazę, która była pamiątką po prababci albo ukradnie nam pieniądze, po pewnym czasie może zrozumieć, jak wielki błąd popełniło. Gdy zda sobie sprawę, że z powodu kradzieży sprawiło nam prawdziwą przykrość i nadwyrężyło nasze zaufanie, pojawia się poczucie winy. W takiej sytuacji należy porozmawiać z nim i wytłumaczyć dlaczego jego działanie wzbudziło w nas negatywne emocje. Dobrą nauczką w takiej sytuacji może być kara (np. zabronienie używania komputera przez tydzień, odebranie ulubionych batoników na okres kilku dni). Poczucie winy tego typu ma jednak charakter krótkoterminowy i jest związane nie tyle ze świadomością dziecka o jego winie, ile z następstwami, z jakimi wiąże się ich zły uczynek (kilkugodzinny smutek mamy lub kara).
Sytuacja ma się zupełnie inaczej w momencie, gdy dziecko odczuwa poczucie winy z powodów takich jak np. rozwód rodziców. Dzieci są dobrymi obserwatorami – dostrzegają negatywne sygnały wysyłane przez rodziców, słyszą ich kłótnie, czują negatywną atmosferę, jaka panuje w domu. Często zaczynają obwiniać siebie za popsucie relacji między rodzicami. Jeśli rodzice zauważą, że ich dziecko może odczuwać winę z powodu ich rozstania, powinni wyjaśnić mu całą sytuację. Najważniejsze jest, aby wiedziało ono, że rozwód nie jest bezpośrednio jego winą, a dotyczy bardziej braku porozumienia między dorosłymi. Jeśli dziecko będzie rozwijało się w przekonaniu, że jest powodem ludzkich nieszczęść, może obawiać się kontaktów z ludźmi w przyszłości. Lęk przed tym, że skrzywdzi kogoś ponownie swoim zachowaniem i tym samym straci go lub doprowadzi do zepsucia więzi, może spowodować u niego regres w kontaktach interpersonalnych.
Dzieci bardzo przeżywają chwile, gdy dochodzi do rozpadu małżeństwa ich rodziców. Należy obdarzyć je w tym okresie szczególną troską (o czym rodzice często zapominają, rzucając się w wir spraw sądowych i pozwów rozwodowych, lub zajęci są poszukiwaniem nowego partnera). Rodzice powinni pamiętać, że rozwód jest wynikiem złych relacji między nimi, nie powinni angażować w to dziecka, dostarczając mu tym samym kolejnych dawek stresu.
Uwaga!
Dziecko powinno wiedzieć, że nie jest niczemu winne i że rodzice kochają je równie mocno, co przed decyzją o rozstaniu. Powinni też udzielać odpowiedzi na zadawane przez dziecko pytania i nie ignorować jego ciekawości. Milczenie jest dla dorosłych wygodne, gdyż nie muszą wymyślać tłumaczeń – w głowie dziecka pojawia się jednak coraz więcej pytań bez odpowiedzi, co może pogłębić jego regresję i spowodować wiele problemów natury psychicznej w przyszłości.
Sądzicie, że Wasze dziecko czuje się czemuś winne? Czemu? Jak się zachowuje? Podzielcie się swoimi doświadczeniami.
