Definicja wolontariusza została zawarta w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Wolontariuszem, w myśl wskazanej ustawy, jest osoba fizyczna, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na rzecz określonych organizacji pozarządowych, organizacji międzynarodowych w zakresie ich działalności statutowej (w szczególności w zakresie pożytku publicznego), organów administracji publicznej, jednostek organizacyjnych podległych organom administracji publicznej. Świadczenie pomocy na rzecz wskazanych organizacji czy organów administracji przez wolontariusza nie może mieć związku z działalnością gospodarczą, prowadzoną przez wskazane podmioty.
Warunkiem zostania wolontariuszem jest posiadanie kwalifikacji i spełnianie wymagań odpowiednich do rodzaju i zakresu wykonywanych świadczeń, jeżeli obowiązek posiadania takich kwalifikacji i spełniania stosownych wymagań wynika z odrębnych przepisów. Stosunek łączący podmioty i organizacje pożytku publicznego (zwanych: „korzystającymi”) z wolontariuszem opiera się na porozumieniu, które musi zawierać postanowienia dotyczące możliwości jego rozwiązania. Zgodnie z art. 44 ust. 4 Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, w wypadku, gdy świadczenie wolontariusza wykonywane jest przez okres dłuższy niż 30 dni, porozumienie, o którym mowa powyżej, powinno być sporządzone na piśmie. Do wykładni treści takiego porozumienia (nazywanego także umową) stosuje się przepisy ustawy przywołanej powyżej, zaś w zakresie nieuregulowanym tą ustawą stosuje się przepisy kodeksu cywilnego.
