Toczeń układowy – objawy

Zmiany patologiczne w przebiegu tej choroby to stany zapalne, które toczą się długotrwale w wielu organach naszego ciała. Dokładnie nie wiadomo, jakie mechanizmy doprowadzają do jej powstania. Istnieją jednak dowody, że duży wpływ na rozwój tocznia mają predyspozycje genetyczne, zaburzenia układu immunologicznego. Z uwagi na to, że osoby, u których rozpoznaje się tocznia, to w większości kobiety, prowadzone są badania dotyczące związku z choroby z gospodarką hormonalną.

Jakie objawy mogą przemawiać za rozpoczęciem dalszej diagnostyki?

Należy zaznaczyć, że nasilenie objawów, ich rodzaj i ilość są bardzo różne u różnych osób. Ponieważ toczeń układowy wiąże się z występowaniem stanów zapalnych w narządach, zatem początkowo mogą wystąpić u chorego bardzo niespecyficzne symptomy, które jednak powinny stanowić sygnał, że warto zgłosić się do lekarza. Należą do nich ogólne pogorszenie samopoczucia, szybsze męczenie się, chudnięcie, stany podgorączkowe utrzymujące się przez dłuższy czas, które nie są związane np. z przeziębieniem. Natomiast bardzo często toczeń układowy w pierwszej kolejności objawia się zmianami skórnymi.

Charakterystyczne dla tej choroby jest pojawianie się zaczerwienienia na twarzy, a zwłaszcza na policzkach, czole. Zmiany te pojawiają się zwłaszcza po kontakcie z promieniami słonecznymi, np. po dłuższym przebywaniu na dworze, po opalaniu się. Istnieje wiele odmian tocznia, dlatego zmiany na skórze mogą także lokalizować się na innych częściach ciała, wyglądać jak zaczerwienione i obrzęknięte „kółka” czy też jak nacieki na skórze. Dość typowymi objawami są także wypadanie włosów i to, że stają się one cieńsze i łatwiej wypadają. Często chorzy zgłaszają, że w ich jamie ustnej są małe owrzodzenia, które ich nie bolą. Zdarza się także, iż chorzy podają, że w związku z działaniem zimna na ich ręce obserwują u siebie tzw. objaw Raynauda.

Niestety, toczeń układowy nie ogranicza się jedynie do zmian skórnych. W jego przebiegu zajęte mogą być również stawy. Najczęściej chorzy zgłaszają dolegliwości związane ze stawami rąk i kolan. Stają się one bolesne, obrzęknięte, zakres wykonywanych ruchów również jest ograniczony. Ponadto typowy dla tocznia układowego jest białkomocz, który wykrywa się wykonując badanie moczu. Poza tym gama symptomów, które mogą mieć miejsce w przebiegu tocznia jest bardzo duża. Należą do niej chociażby zmiany w układzie oddechowym, takie jak zapalenie opłucnej. Typowo pojawiają się też zmiany w morfologii krwi, są to: niedokrwistość, małopłytkowość i obniżenie niektórych wartości parametrów układu białokrwinkowego. Rzadziej, ale nie sporadycznie w przebiegu tocznia pojawiają się patologie ze strony układu nerwowego pod postacią np. zaburzeń psychicznych, napadów drgawek czy też chociażby zapalenie osierdzia.

Często rozpoznanie tocznia układowego wymaga wnikliwej diagnostyki. Poza dokładnym zbadaniem pacjenta lekarze zlecają wykonanie morfologii krwi, analizy moczu, sprawdza się także OB lub CRP, kreatyninę, mocznik. W diagnostyce tocznia niezwykle pomocne jest oznaczenie poziomu przeciwciał, do których należą przeciwciała skierowane przeciwko DNA, przeciwciała przeciwko Sm i obecność przeciwciał antyfosfolipidowych oraz wykrywanie przeciwciał przeciwjądrowych. W 1997 roku zostały stworzone kryteria rozpoznawania tocznia układowego i obowiązują one do dziś.