Kara za takie przestępstwo może zostać nałożona nie tylko na przedsiębiorstwo jako takie, lecz na pracowników odpowiedzialnych za sprzęt komputerowy czy na właściciela firmy. Nie są to przy tym kary małe i w niczym nie przeszkadzają w pociągnięciu firmy do odpowiedzialności cywilnej i zapłaty odszkodowania.
Odpowiedzialność karna wynika w tym wypadku z kilku przepisów, lecz kara za takie przestępstwa może mieć postać:
– grzywny w wysokości od 100 zł do 720 tys. zł,
– kary ograniczenia wolności (do 12 miesięcy),
– kary pozbawienia wolności (od trzech miesięcy do pięciu lat),
– oraz dodatkowo przepadku narzędzi przestępstwa – nośników danych, komputerów, serwerów (1).
Uwaga!
Wynikają one z co prawda z kilku przepisów prawa, lecz w przypadku pirackiego oprogramowania w firmie najbardziej będą prawdopodobne kary najwyższe, gdyż przedsiębiorca powinien mieć świadomość, że posiadanie nielegalnego oprogramowania jest przestępstwem, zwłaszcza jeżeli wykorzystuje je w działalności zarobkowej.
Skąd policja dowiaduje się, że w firmie znajdują się pirackie programy? Najczęstszą przyczyną jest po prostu – donos. Taka praktyka upowszechniała się na wzór stanów zjednoczonych, za doniesienie do producenta oprogramowania (twórcy) o pirackich kopiach są często odpowiedzialni zwolnieni pracownicy, niezadowoleni klienci czy osoby szukające np. zemsty. Właściciel praw autorskich do oprogramowania zawiadamia policję, która może na mocy postanowienia sądu czy prokuratora przeszukać siedzibę przedsiębiorstwa i dokonać zatrzymania rzeczy. Policja zatrzyma do sprawdzenia nie tylko komputery, lecz również dyski przenośne, płyty CD czy inne nośniki danych, na których takie oprogramowanie może się znajdować.
sxc.hu
W kodeksie karnym pirackie oprogramowanie jest traktowanie jako typ przywłaszczenia, gdyż nielegalny program (bez wykupionej licencji) służący osiągnięcia korzyści majątkowej (także obniżenia, oszczędności kosztów – dotycząc np. zakupu legalnego oprogramowania) jest cudzą własnością, zdobytą nielegalnie. Także nabycie takiego programu, przyjęcie go czy pomaganie w ukryciu naraża przedsiębiorcę czy pracownika na karę do 5 lat więzienia. W takim przypadku za przestępstwo odpowie także prezes, który wiedział, że pracownicy ściągają na komputery w firmie pirackie oprogramowanie i zgadzał się na to. Odpowie za to również firmowy informatyk, który pobrał nielegalny program, zainstalował go i pomagał w ukryciu tego faktu przed szefem.
Policja może wpaść na przeszukanie także niespodziewanie – w „wypadkach nie cierpiących zwłoki” i dokonać zatrzymania sprzętu należącego do firmy. Podobnie działanie może zastosować w stosunku do prywatnych komputerów w mieszkaniach.
Oprócz odpowiedzialności karnej i zdecydowanie dużych sankcji grożących za posiadanie nielegalnego oprogramowania na chociażby jednym firmowym komputerze, przedsiębiorca odpowie także za straty poniesione przez właściciela licencji, który przez to nie osiągnął dochodu. W takich wypadkach może dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych (czyli właściciel programu musi wykazać, że poniósł szkodę i w jakiej wysokości oraz że szkoda jest wynikiem działania firmy mającej nielegalne oprogramowanie). Największe odszkodowania zasądzane są np. na rzecz kafejek internetowych, lub w specjalistycznych firmach, które mają nielegalne oprogramowanie służące im do pracy i zarabiania – np. Auto-cad w biurze projektowym, Photoshop w studiu fotograficznym, Lex czy LexPolonica w kancelarii adwokackiej. Wysokość tego odszkodowania zależy od tego, czy właściciel programu udowodni swoją szkodę i jej wysokość.
Gdyby nie potrafił tego zrobić – skorzysta na pewno z mechanizmu zagwarantowanego prawem autorskim. Może wówczas w procesie cywilnym zażądać od naszej firmy:
– zaniechania naruszenia (usunięcia z firmy nielegalnych kopii czy oprogramowania)
– wydania mu uzyskanych korzyści (zarobku osiągniętego z tytułu posiadania programu, jeżeli jest narzędziem pracy)
– albo zapłacenia podwójnej (lub nawet potrójnej – gdy naruszenie było zawinione) wysokości stosownego wynagrodzenia z chwili jego dochodzenia, czyli dwukrotność lub trzykrotność opłaty licencyjnej za KAŻDĄ kopię nielegalnego oprogramowania (2).
Źródła:
1) Art. 278 § 2 k.k. oraz art. 293 k.k.
2) Art. 79 ust. 1 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 90, poz. 631 ze zm.).
Czy informacje zawarte w artykule okazały się pomocne? Wypowiadajcie się w komentarzach.
