Pierwsze nasuwające się pytanie to, co to w ogóle jest bankowość islamska?
Definicja banków islamskich w świetle dekretu z Dżudda (Arabia Saudyjska) z 2005 roku brzmi : bank islamski to bank, którego umowa założycielska i statut zawiera zobowiązanie do prowadzenia działalności bankowej bez pobierania odsetek, aby jego działalność nie była sprzeczna z Szariatem.
Pierwszy bank, który zaczął świadczenie swoich usług zgodnie Szariatem powstał w 1963 roku w Egipcie, natomiast pierwszym, będącym w pełni bankiem islamskim jest Islamski Bank Dubajski założony w 1977 roku w Dubaju. W roku 1997 na rynkach funkcjonowało już 170 banków islamskich z kapitałem sięgającym 150 mld $, dziś kapitał ten sięga prawie 5 bln $. Sektor bankowości islamskiej, to jedyny sektor, który oparł się kryzysowi finansowemu i w dalszym ciągu prężnie się rozwija.
Wartość rynku bankowości islamskiej od lat 70. rósł w tempie około 15 % rocznie, w latach 2005 – 2007 wzrost wyniósł już 20% w skali roku, w latach 2008-2010 to już ponad 30 % w skali roku. W niektórych państwach na rynku działają tylko banki islamskie (Sudan, Pakistan, Iran).
Czym się różni bank islamski od komercyjnego?
BANK KOMERCYJNY | BANK ISLAMSKI |
CEL Podnoszenie swoich zysków |
CEL Podnoszenie swoich zysków i podnoszenie dochodów swoich klientów poprzez dobre doradztwo kapitałowe. Wyróżniamy dwa rodzaje inwestycji kapitałowych ; – kapitał depozytowy – polega na powierzeniu bankowi swoich pieniędzy na czas nieokreślony, bez oprocentowania, klient może wycofać pieniądze w dowolnym czasie a bank wypłaca całą zdeponowaną kwotę, bez pobierania żadnej opłaty. – kapitał inwestycyjny – bank nie gwarantuje zysku, jednakże ponosi odpowiedzialność za złe inwestowanie kapitału. |
Rachunki bieżące (ROR)– może pobierać opłaty ale nie musi | Rachunki bieżące (ROR) – zakaz pobierania opłat |
Lokata – utrata odsetek za wcześniejsze zerwanie, wypłata tylko wpłaconej kwoty | Lokata – wypłata odsetek w całości, wypłacana jest wpłacona kwota + odsetki do dnia zlikwidowania lokaty |
Kredyt mieszkaniowy – wysoko oprocentowany, wymagalne zabezpieczenie kredytu | Kredyt mieszkaniowy – brak oprocentowania kredytu, brak zabezpieczenia |
Kredyty – oprocentowane | Kredyty – brak oprocentowania |
Pomoc najuboższym – brak | Pomoc najuboższym – wypłacanie zasiłków i emerytur osobom, które są pozbawione tych świadczeń, przyjmowanie datków, które są przeznaczane na pomoc najuboższym |
Działalność banku – oferta zależy od właściciela banku | Działalność banku – oferta zależy od zewnętrznej komisji badającej zgodność z szariatem |
Dodatkowe zapisy w umowie – zapisy (kruczki) dodawane do umów | Dodatkowe zapisy w umowie – brak, umowy przejrzyste, proste i zrozumiałe dla obydwu stron (gdyby w późniejszym okresie okazało się, że klient nie zrozumiał umowy, wówczas jest możliwe jej unieważnienie) |
Inwestycje bankowe – inwestowanie w rynki kapitałowe | Inwestycje bankowe – inwestowanie w sferę gospodarczą, w zakładanie firm przez lokalną społeczność, w których ma udziały |
Dla wielu obserwatorów działalności banków islamskich może wydawać się nierealna. Jednakże jak pokazuje życie, jest to możliwe i realne i – o dziwo – banki te mają się o wiele lepiej niż banki komercyjne, których stabilność zaburzył kryzys finansowy. Kryzys finansowy spowodował upadek wielu banków komercyjnych, czego nie można powiedzieć o bankach islamskich, które odnotowują wzrost popularności. Działalność oparta na Szariacie przynosi wymierne korzyści, pobudzają one gospodarkę, ponieważ inwestują w sferę gospodarczą przyczyniają się do podnoszenia poziomu życia społeczeństw zapewniając byt nawet tym najuboższym, którzy nie mają żadnych dochodów.
Wiele wielkich banków skłania się do utworzenia oddziałów, których działalność oparta będzie na Szariacie np. Societe Generale, Citi Corporation itp. Potencjał rozwoju banków islamskich jest wielki, to ponad 1mld wyznawców Islamu rozsianych po całym świecie.