Najprostsze zasady podejmowania legalnej pracy za granicą, bez konieczności spełniania dodatkowych formalności wjazdowych, dotyczą państw członkowskich Unii Europejskiej, a także państw nienależących do UE, lecz należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub stron umowy stowarzyszeniowej z Unią Europejską.
Podejmowanie legalnej pracy w krajach członkowskich Unii Europejskiej wynika ze swobody przepływu osób, zagwarantowanej Traktatem o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Polacy starający się o zatrudnienie w państwie członkowskim mają taki sam dostęp do zatrudnienia jak pracownicy-obywatele tego państwa członkowskiego – mogą korzystać na miejscu z pośrednictwa pracy i doradztwa zawodowego, a także – po przepracowaniu określonego okresu czasu w tym kraju – zarejestrować się jako bezrobotny i pobierać zasiłki z pomocy społecznej.
Obecnie polski pracownik może pracować legalnie w krajach takich jak:
Austria, Belgia, Cypr, Czechy, Dania (przepisy unijne nie dotyczą jednak Grenlandii i Wysp Faro), Estonia, Finlandia, Francja (także terytorium Reunion, Martynika, Gwadelupa i Gujana Francuska), Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Islandia (należąca do Europejskiego Obszaru Gospodarczego), Litwa, Liechtenstein (należący do Europejskiego Obszaru Gospodarczego), Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Norwegia (należąca do Europejskiego Obszaru Gospodarczego), Portugalia (także na Maderze i na Azorach), Słowacja, Słowenia, Szwajcaria (posiadająca status obserwatora w Europejskim Obszarze Gospodarczym), Szwecja, Włochy, Wielka Brytania (także obszar Gibraltaru), Węgry.
Zasady podejmowania pracy przez Polaków w krajach Unii Europejskiej uzależnione zostały od tzw. okresów przejściowych, które ograniczały obywatelom państw „nowej Unii” możliwość podjęcia legalnego zatrudniania w tych krajach. Okresy przejściowe uzasadniały wprowadzenie zaostrzonych rygorów wobec napływowych pracowników przez wprowadzenie procedur administracyjnych i konieczności uzyskania przez pracownika licznych zezwoleń. Obecnie okresy przejściowe już nie obowiązują, rynki pracy można uznać za otwarte dla polskich pracowników. W Austrii obowiązywał przykładowo 7-letni okres przejściowy, zaś w Belgii, Francji, Holandii i Włoszech okres ten upłynął po 2 latach.
Znalezienie legalnej pracy za granicą jest możliwe przy skorzystaniu przez pracowników z ofert otwartych, które są przekazywane przez zagranicznych pracodawców do Wojewódzkich Urzędów Pracy i są skierowane do bezrobotnych zarejestrowanych w danym województwie. Dotyczy to nie tylko ofert pracy z krajów Unii Europejskiej – także z innymi państwami Polska podpisała umowy dwustronne, w których można znaleźć warunki ubiegania się o wizę z prawem do pracy w tych państwach przez polskich pracowników.
Pracownicy, którzy legalnie chcą podjąć pracę na określonym stanowisku i chcieliby w związku z tym dowiedzieć się o zasadach i wymaganych kwalifikacjach zawodowych, mogą skorzystać z informacji o uznaniu w krajach Unii zdobytych kwalifikacji (udzielanych w ośrodkach informacyjnych, tzw. contact points). Takie punkty mieszczą się w każdym z krajów członkowskich, także Polsce jest to Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej w Warszawie.
Legalne zatrudnienie na obszarze państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej na okres przekraczający 1 miesiąc może przewidywać umowa o pracę z polskim pracodawcą.1
Czy pracowaliście kiedyś w którymś z tych krajów? Czy konieczne były dodatkowe formalności? Opowiedzcie nam o tym!
1. Art. 29 (1) §1 Kodeksu pracy