Grupa osób bez wspólnego ukierunkowanego działania nie jest natomiast zespołem. Każda grupa ludzi, którzy mają okazję razem ze sobą pracować, wyzwala procesy grupowe, które ją kształtują. Dodatkowo każdy z nas przyjmuje charakterystyczny styl pracy, zwany rolą grupową.
Rola w jaką wchodzimy może być różna w zależności od grupy i czasu – nie jest to cecha stała i zmienia się w zależności od codziennego nastroju i zdobywanego doświadczenia. Obecnie na rynku najbardziej poszukiwani są liderzy, czyli tzw. przewodnicy grupowi, stąd częste badania potencjalnych menadżerów lub kierowników różnymi testami na tę właśnie okoliczność. Do najbardziej znanych i często wykorzystywanych testów przez rekruterów należy zapewne test M. Belbin. Autorka wyróżnia następujące role grupowe w które często wchodzimy:
Naturalny Lider: sprawuje pieczę i kontrolę nad sposobem, w jaki grupa stara się osiągnąć cele. Potrafi efektywnie wykorzystać zasoby zespołu; rozpoznaje zalety i słabości grupy; potrafi wykorzystać potencjał indywidualny każdego pracownika. Cechy: zrównoważony, dominujący, ekstrawertyk. Charakteryzuje go raczej zdrowy rozsądek aniżeli rozważania intelektualne, w kierowaniu nie jest agresywny.
Człowiek akcji: kształtuje sposób, w jaki zostanie wykorzystany wysiłek grupy, kieruje swoją uwagę bezpośrednio na ustalenie celów i priorytetów; pragnie wywierać wpływ na kształt lub wzorzec dyskusji grupowej. Cechy: niespokojny, dominujący, ekstrawertyk, impulsywny, łatwo się irytuje. Chce szybko widzieć rezultaty. Rywalizuje i bywa arogancki, ale dzięki niemu „coś się rzeczywiście dzieje”.
Praktyczny organizator: zamienia koncepcje i plany na praktyczne działanie i realizuje uzgodnione plany w sposób systematyczny i efektywny. Cechy: zrównoważony i zdyscyplinowany. Dzięki niemu następuje praktyczne wdrożenie projektów i planów rozwiązań. Pragnie konkretów, nie lubi zmienności planów.
Siewca (człowiek idei): wysuwa nowe pomysły i strategie ze szczególnym uwzględnieniem najistotniejszych problemów. Próbuje „przedzierać się” ze swoją wizją przez grupowe podejście do problemu na zasadzie konfrontacji. Cechy: dominujący, introwertyk, inteligentny. Może „gubić” szczegóły i robić błędy, a także krytykować pomysły innych. Im większy problem, tym większe wyzwanie, żeby go rozwiązać. Uważa, że wszystkie dobre pomysły na początku dziwnie wyglądają. Roztacza wokół siebie aurę geniusza.
Człowiek kontaktów: bada, analizuje i przytacza informacje na temat pomysłów, stanu wiedzy i działań na zewnątrz grupy; nawiązuje kontakty zewnętrzne, które mogą być użyteczne dla zespołu; potrafi prowadzić niezbędne negocjacje. Cechy: zrównoważony, dominujący, ekstrawertyk. Popiera innowacje i jest dobrym improwizatorem. Trochę cyniczny w poszukiwaniu zysków dla grupy, często mówi: „nowe możliwości powstają w wyniku błędów innych”.
Sędzia: analizuje problem, ocenia pomysły i sugestie, dzięki czemu grupa startuje z lepiej przygotowanej pozycji do podjęcia ważnej decyzji. Cechy: inteligentny, zrównoważony, introwertyk. Jest najbardziej obiektywny, bezstronny i niezaangażowany emocjonalnie, lubi mieć czas do namysłu, brak mu entuzjazmu, ale jego spokój pozwala na podjęcie wyważonych decyzji.
Człowiek grupy: wspiera członków grupy, podbudowuje morale grupy, jeśli są jakieś niedociągnięcia i braki, potrafi zapobiegać konfliktom, kształtuje „ducha” grupy, wzmacnia współpracę i lepszą komunikację, jest lojalny wobec zespołu. Cechy: ekstrawertyk, zrównoważony, niskie pragnienie dominacji i rywalizacji, zdolność empatii. Może jego wkład nie jest zbyt wyraźny, ale nieoceniona jest jego lojalność i oddanie wobec grupy, nie lubi konfrontacji.
Perfekcjonista: nastawiony na konkretny efekt – na zakończenie zadania w określonym czasie i zapewnienie mu jak najwyższego standardu wykonania; może być trudny w kontaktach ze względu na to, że jest wrogiem przypadku i grzęźnie w szczegółach, które nie są najistotniejsze do zakończenia zadania; zawsze świadom celu. Cechy: niespokojny, napięty, introwertyk, zdyscyplinowany.
Te siedem przedstawionych ról grupowych to jedynie jedna z wielu możliwych interpretacji naszych zachowań w grupie. Warto przyjrzeć się im i zapytać kogoś z zewnątrz w jakiej roli nas widzi, gdyż najczęściej sami nie potrafimy się ocenić w 100%.
Praca w grupie niesie za sobą również konflikty, bo każdy może wyrazić swoje zdanie, które jednak może się różnić ze zdania od pozostałych. I chociaż większości może się wydawać, że konflikt prowadzi do rozpadu, to jednak jest to rozwojowy aspekt dla grupy, jeśli oczywiście zostanie prawidłowy rozwiązany. Jeśli natomiast konflikt nie zostanie rozwiązany to dezorganizuje pracę w grupie.
Jeśli jesteśmy skazani na pracę w grupie, podstawą jest czytelna i przejrzysta komunikacja, uniemożliwiająca powstanie nieporozumień na podstawowym poziomie współpracy. Następnie istotne jest również zapewnienie każdemu potrzeby bezpieczeństwa, przejawiającej się chociażby we wspólnej odpowiedzialności, lojalności i możliwości polegania na sobie. Zaufanie może tworzyć podstawy naprawdę dobrej współpracy. Obcując z innym ludźmi na co dzień, przez dłuższy czas musimy być przygotowani na wszelakie ustępstwa i elastyczność w działaniu.
Na szczęście nie każda praca, wymaga od nas współdziałania w zespole. Dlatego też są zawody, w których praca jednostki jest jedyną możliwą formą wykonania określonych zadań.
Fot. photoxpress.com
Lubicie pracować w grupie? Czy może jednak wolicie wszystko robić samodzielnie?
