Konsekwencje zatrudniania pracowników nielegalnie są dużo dalej idące, a niejednokrotnie karę może ponieść także pracownik, który zgodził się na taki system zatrudnienia.
Pracownik nielegalnie zatrudniony, który może narazić się na odpowiedzialność za taki system zatrudnienia, to taki, który pomimo statusu bezrobotnego podjął się zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności bez powiadomienia o tym właściwego powiatowego urzędu pracy. W takim przypadku może on zostać obciążony mandatem w wysokości do 2000 zł.
Z kolei przez nielegalne zatrudnianie pracowników należy rozumieć działania pracodawcy polegające na:
– zatrudnieniu osoby bez potwierdzenia na piśmie w wymaganym terminie rodzaju zawartej umowy i jej warunków
– niezgłoszeniu osoby zatrudnionej lub wykonującej inną pracę zarobkową do ubezpieczenia społecznego
– powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi nieposiadającemu zezwolenia na pracę, w przypadkach gdy jest ono wymagane lub powierzenie wykonywania pracy na innych warunkach lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pracę1
Organy Państwowej Inspekcji Pracy mogą w drodze mandatu nałożyć na pracodawcę grzywnę w wysokości:
– do 2000 zł – za stwierdzone naruszenia przepisów prawa pracy2
– do 5000 zł – w warunkach tzw. „recydywy”, gdy ukarany co najmniej dwukrotnie za wykroczenie przeciwko prawom pracownika, pracodawca popełnia w ciągu dwóch lat od dnia ostatniego ukarania takie wykroczenie3
Państwowy Inspektor Pracy może również uznać, że naruszenie prawa przez pracodawcę jest znacznie poważniejsze i skierować wniosek do sądu rejonowego o ukaranie pracodawcy. Sąd rejonowy rozpatrując sprawę z zakresu naruszenia praw pracowniczych oraz z zakresu BHP, może w stosunku do pracodawcy orzec karę grzywny w wysokości do 30000 zł. Taką karę sąd może nałożyć na pracodawcę, który nie potwierdza na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę czy też nie prowadzi dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracowników.4
Oprócz tego, sąd może uznać, że pracodawca popełnił przestępstwo określone w przepisach Kodeksu karnego, a mianowicie – zatrudniając pracownika nielegalnie naruszył przepisy prawa o ubezpieczeniach społecznych, nie zgłaszając, nawet za zgodą zainteresowanego, wymaganych przez ZUS danych. Osoby zatrudnione nielegalnie nie są zgłaszane do ubezpieczenia społecznego. Za popełnienie tego czynu pracodawcy grozi kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do 2 lat.5
Niestety nie jest to koniec sankcji, jakie czekają pracodawcę zatrudniającego nielegalnie pracowników. Państwowa Inspekcja Pracy, która w trakcie kontroli zbadała legalność zatrudnienia i stwierdziła, że część pracowników jest zatrudniona nielegalnie, zawiadamia następujące instytucje:
1. Zakład Ubezpieczeń Społecznych – który dowiedziawszy się o naruszeniu przepisów w zakresie ubezpieczeń społecznych może podjąć właściwą procedurę i nawet nakazać zapłatę zaległych należnych składek za pracownika
2. Urząd kontroli skarbowej – przez zawiadomienie dowie się o naruszeniu przepisów prawa podatkowego (także przez pracownika, który nie opodatkował sowich dochodów)
3. policję lub straż graniczną – o naruszeniu przepisów o cudzoziemcach i zasadach ich pobytu i pracy w Polsce
4. starostę – o stwierdzonych przypadkach naruszenia przez bezrobotnego lub przez pracodawcę przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy6
Czy pracowaliście kiedyś na czarno? Był to Wasz wybór, czy zmusił Was do tego pracodawca? Wypowiedzcie się!
Art. 2 ust. 1 pkt.13 Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z późniejszymi zmianami
Art. 96 § 1a Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia
Art. 96 § 1b Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia
Art. 281 pkt. 2 i pkt. 6 Kodeksu pracy
Art. 219 Kodeksu karnego
Art. 37 ust. 2 Ustawy z dnia 13 kwietnia 2007r. o Państwowej Inspekcji Pracy z późniejszymi zmianami
