Mobbing w pracy – informacje

Nie istnieje coś takiego jak osobowość mobbera, podobnie jak nie ma jakichś konkretnych cech predestynujących do stania się ofiarą mobbingu. Może to spotkać każdego z nas. Wiele zależy od sytuacji i współpracowników. Są jednak pewne okoliczności sprzyjające powstawaniu mobbingu w firmie, a wśród nich jest odmienność pracownika. Bardziej narażone są więc np.:

– osoby samotne, kobiety w ciąży;
– osoby szczególnie zdolne, pracowite, wykształcone, zagrażające komuś swoim talentem;
– osoby starsze, często w wieku przedemerytalnym, osoby niezintegrowane, które są łatwym celem.

Wg polskiego kodeksu pracy „mobbing oznacza działania lub zachowania (…) polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.” (art. 943 § 2 kodeksu pracy).

Opisanie mobbingu jest niezwykle trudne. Nie ma on jednego oblicza i zależy często od „kreatywności” mobbera. Jednak można tu wymienić pewne często powtarzające się działania, jak: głośne upominanie przy innych pracownikach, krzyk, nie dopuszczanie do wypowiedzi, groźby, izolowanie od ludzi, odsuwanie od pracy, poniżanie, nadmiar pracy albo brak pracy, zadania sprzeczne ze sobą, zadania poniżej umiejętności i stanowiska, zadania niewykonalne, wyśmiewanie, pomówienia, podważanie kompetencji, pogarszanie warunków pracy i warunków wynagradzania, niegroźne fizyczne akty agresji, molestowanie, poniżająca gestykulacja, insynuacje seksualne.

Jednak to wciąż nie jest dobry opis mobbingu. Zrozumieć to zjawisko można jedynie słuchając samych ofiar. Artykuł „Pracownicy strachu” z Gazety Wyborczej to rozmowy z pracownikami, którzy przeżyli mobbing. Warto przeczytać cały artykuł.

Skutkiem mobbingu mogą być przeróżne schorzenia, zarówno psychiczne, jak i fizyczne: od zaburzeń snu, drażliwości i wybuchowości, przez zaburzenia koncentracji, nadmierną czujność i nadpobudliwość, aż po uporczywie powracające wspomnienia zdarzeń, depresję i PTSD (zespół stresu pourazowego). Trzeba pamiętać, że czasem mobbing jest po prostu sposobem na usunięcie kogoś ze stanowiska.

Co robić? Jeśli podejrzewasz, że jesteś ofiarą mobbingu sprawdź, czy działania, które masz na myśli spełniają podstawowe przesłanki mobbingu, a więc są:

– systematyczne i długotrwałe (co najmniej 1 raz w tygodniu przez przynajmniej 6 miesięcy);
– celowe (nie przypadkowe);
– bezzasadne (bez racjonalnych podstaw, korzyści dla firmy);
– zauważalne (osoby postronne są w stanie zauważyć, co się dzieje);
– nasilające się (jest to proces, który się rozwija, ewoluuje).

Jeśli odpowiedź jest twierdząca, zacznij działać. Wyjaśniaj każdą konfliktową sytuację, staraj się to robić nieformalnie, nie angażując osób postronnych. Dopiero, gdy okazuje się, że nie daje to pożądanego efektu zwróć się o pomoc do innej osoby z firmy – psychologa, rzecznika pracownika, kogoś z dział personalnego. Jeśli firma nie radzi sobie z sytuacją zacznij tę sytuację dokumentować: zbieraj e-maile obrazujące sytuacje, opisuj wszystkie istotne wydarzenia, wraz z datą, miejscem, świadkami i wszystkim, co może być przydatne jako dowód, bo skoro nie można liczyć na pomoc z wnętrza firmy, być może trzeba będzie jej poszukać na zewnątrz (np. organizacje antymobbingowe, ostatecznie sąd).