Mediacja to dobrowolne i poufne porozumiewanie się stron znajdujących się w konflikcie w obecności bezstronnej i neutralnej osoby trzeciej – mediatora. Tak dokładnie określa mediację „Kodeks Etyki Mediatora” opracowany przez Polskie Centrum Mediacji. Celem mediacji jest znalezienie rozwiązania akceptowanego przez obie strony.
Mediowane mogą być sprawy karne (przestępstwa do 5 lat pozbawienia wolności, wykroczenia nieletnich) i sprawy cywilne (rodzinne, majątkowe, gospodarcze, sąsiedzkie, pracownicze). Prawo mówi, że mediacja może być prowadzona w tych wszystkich sprawach, w których dopuszczalne jest zawarcie ugody. Nie mediuje się więc spraw związanych uzależnieniami i przemocą.
W mediacjach cywilnych obowiązuje zasada „win-win”, co oznacza, że w ugodzie nie ma przegranych. Ustalone w toku mediacji rozwiązanie musi być akceptowane przez obie strony. Mediator jest neutralny i czuwa nad procesem mediacji: uspokaja emocje, wycisza stres, spisuje poszczególne ustalenia, różnymi technikami steruje rozmową, kierując ją na cel, ale nie angażując się jednak w kreowanie rozwiązania. Strony mediacji same znajdują właściwe dla siebie rozwiązanie. W sprawach karnych ofiara powinna być wspierana przez mediatora. Jest to jedyny przypadek, w którym mediator nie jest neutralny.
Mediacje prowadzi się na podstawie umowy o mediację, jeśli strony same zdecydowały się na mediacje, albo na podstawie postanowienia sądu, jeśli sprawę do mediatora skierował sędzia.
Kto może być mediatorem? Idąc za przepisem, mediatorem może być osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzystająca w pełni z praw publicznych, czyli prawie każdy z nas. Wyjątek stanowi jedynie sędzia czynny zawodowo.
Każdego mediatora obowiązuje Europejski Kodeks Postępowania dla Mediatorów i Polskie Standardy prowadzenia mediacji i postępowania mediatora, uchwalone 26 czerwca 2006 roku przez Społeczną Radę do spraw Alternatywnych Rozwiązywania Konfliktów i Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości.
Zawód mediatora nie jest łatwy. Mediacje rodzinne, które najczęściej są wynikiem decyzji sądu, bardzo obciążają psychicznie ze względu na prywatny, a często nawet intymny charakter konfliktu. Jednocześnie nie należą do dobrze płatnych zajęć. Inaczej wygląda sprawa mediacji gospodarczych czy pracowniczych, w przypadku, których ceny najczęściej reguluje rynek.
Uwaga!
W mediacji wymagana jest od mediatora znajomość tego segmentu prawa, którego dotyczy spór. Mediator nie może pozwolić stronom na zawarcie ugody (czy to prywatnie, czy na zlecenie sądu), która nie będzie miała zastosowania w życiu ze względu na ograniczenia prawne. Taka nieskuteczna mediacja sprawia, że skłócone strony narażone są zupełnie niepotrzebnie na ponowny kontakt i trud mediacji. Jest to jednak zawód dający ogromną satysfakcję.
Jakie jest Wasze zdanie na temat mediacji? Czy uważacie, że mogę być skuteczne i pomocne?
