Co to jest reklama wprowadzająca w błąd?

Do czynów nieuczciwej konkurencji, które są zabronione na gruncie prawa zalicza się wiele zachowań przedsiębiorców, które godzą nie tylko w interesy i dobro konsumentów, lecz – a może przede wszystkim – starają się szkodzić swoim konkurentom przez wyeliminowanie ich z obrotu czy przyczynienie się do spadku dochodów. Za czyn nieuczciwej konkurencji uznaje się:

– opatrywanie towarów lub usług fałszywym lub oszukańczym oznaczeniem geograficznym wskazującym bezpośrednio albo pośrednio na kraj, region lub miejscowość ich pochodzenia (nawet z dodatkiem „rodzaj”, „typ”, „metoda” albo równoznacznym). Używanie takiego oznaczenia geograficznego w działalności handlowej, reklamie, listach handlowych, rachunkach lub innych dokumentach również jest niezgodne z prawem i stanowi czyn nieuczciwej konkurencji.(1) Ponadto stanowi naruszenie prawa własności przemysłowej, gdyż oznaczenia geograficzne podlegają rejestracji i tylko uprawniona firma może z nich korzystać. Klienci kupując tak oznaczony produkt, myślą, że nabyli oryginalny towar – spełniający wszelkie oczekiwania pod względem jakości i metod produkcji, jakie wynikają z oznaczenia geograficznego.

– oznaczenie towarów lub usług (albo brak wymaganego prawem oznaczenia), które może wprowadzić klientów w błąd co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, daty przydatności, możliwości zastosowania, naprawy, oraz zatajenie ryzyka korzystania z takiego produktu (np. o silnych właściwościach toksycznych).(2)

Oprócz powyższych przykładów, zwłaszcza w zakresie nieuczciwej reklamy wprowadzającej w błąd, można uznać:

1) reklamę sprzeczną z przepisami prawa, dobrymi obyczajami lub uchybiającą godności człowieka (pokazującą sceny erotyczne, raniącą uczucia religijne czy propagująca alkohol);

2) reklamę wprowadzającą klienta w błąd i mogącą przez to wpłynąć na jego decyzję co do nabycia towaru lub usługi – zwłaszcza zaś w zakresie posiadanych przez towar cech, których w rzeczywistości on nie posiada;

3) reklamę odwołującą się do uczuć klientów przez wywoływanie lęku, wykorzystywanie przesądów lub łatwowierności dzieci (zwłaszcza reklamowanie niektórych zabawek);

4) wypowiedzi reklamowe, które, zachęcając do nabywania towarów lub usług, sprawiają wrażenie neutralnej informacji – zwłaszcza wykorzystując postacie ze świata nauki;

5) reklamy, które stanowią istotną ingerencję w sferę prywatności, w szczególności przez uciążliwe dla klientów nagabywanie w miejscach publicznych, przesyłanie na koszt klienta niezamówionych przez niego towarów lub nadużywanie technicznych środków przekazu informacji – męczące telefony, wizyty akwizytorów, itp. (3)

6) reklama porównawcza, która podważa jakość produktu innej firmy, wymieniając jej nazwę lub nazwę jej produktu.

Taki sposób reklamowania jest czynem nieuczciwej konkurencji. Jeżeli chodzi o odpowiedzialność karną za czyny nieuczciwej konkurencji w postaci reklam wprowadzających w błąd, ustawa nie przewiduje wysokich kar.

Zgodnie z przepisami karnymi ustawy – kara zostanie nałożona na przedsiębiorstwo, które oznaczając lub wbrew obowiązkowi nie oznaczając towarów albo usług, wprowadza klientów w błąd co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy, konserwacji lub innych istotnych cech towarów lub usług albo nie informuje o ryzyku, jakie wiąże się z korzystaniem z nich, i naraża w ten sposób klientów na szkodę, podlega karze aresztu albo grzywny.(4)

Taka sama kara spotka przedsiębiorstwa, które posługuje się reklamą wprowadzającą w błąd. Powyższe czyny stanowią zaledwie wykroczenie, zatem nie należy oczekiwać, że takie kary skutecznie odstraszą firmy przed stosowaniem zyskownych praktyk marketingowych.

Znacznie gorsza jest dla firm świadomość odpowiedzialności cywilnej na skutek powództwa konkurencyjnej firmy, której interesy zostały bezpośrednio naruszone i która poniosła w związku z tym określone szkody. Konsument, który sugerując się reklamą wprowadzającą w błąd nabył ze względu na nią produkt – może skorzystać z prawa reklamacji, gdyż w myśl ustawy produkt nie ma właściwości o których przekonywał producent (reklamodawca), zatem należy uznać go za niezgodny z umową sprzedaży.

1) Art. 8 Ustawy z 16 kwietnia 1993r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

2) Art. 10 ust. 1 Ustawy z 16 kwietnia 1993r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

3) Art. 16 st. 1 Ustawy z 16 kwietnia 1993r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

4) Art. 25 ust. 1 Ustawy z 16 kwietnia 1993r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji