Jak działają sądy 24-godzinne?

Postępowanie przyspieszone jest przygotowane do rozpoznawania spraw oczywistych i zagrożonych niską karą. Są to przede wszystkim (najczęściej) takie przestępstwa jak:
– drobne kradzieże
– wandalizm (zniszczenie rzeczy)
– prowadzenie pojazdów pod wpływem alkoholu,
– stawianie czynnego oporu policjantowi
– czy np. zabór pojazdu
– oraz prywatnoskargowe przestępstwa o charakterze chuligańskim

Cechą charakterystyczną trybu przyspieszonego jest to, że znana jest osoba sprawcy, gdyż został on ujęty przez policję na gorącym uczynku lub bezpośrednio potem (np. w wyniku pościgu). Nie ma wątpliwości, że to on dopuścił się przestępstwa – zatem policja ma ułatwione zadanie. W takim wypadku podejrzany jest zatrzymany i przesłuchany, policja musi zaś w ciągu 48 godzin zebrać materiał dowodowy (przesłuchać świadków, pobrać krew do analizy na zwartość alkoholu, uzyskać zaświadczenie z rejestru karnego o karalności podejrzanego i sporządzić wniosek do sądu o ukaranie) (1). Dla spraw rozpoznawanych w postępowaniu przyspieszonym zawsze prowadzone jest dochodzenie przez policję, najczęściej proste i krótkie dochodzenie skoro sprawca został ujęty na gorącym uczynku (2).

photoxpress.com

W postępowaniu przyspieszonym nie ma aktu oskarżenia – tylko wniosek o ukaranie sporządzony przez policje. W ciągu tych 48 godzin jakie ma policja na zebranie dowodów podejrzany musi zostać przekazany razem z wnioskiem do dyspozycji sądu. Słynny sąd 24-godzinny to po prostu sąd rejonowy (Wydział Grodzki) dodatkowo w składzie 1 sędziego.

Zaraz po dostarczeniu podejrzanego i wniosku o ukaranie do sądu przeprowadza się rozprawę. Oskarżony jest najczęściej doprowadzony na salę rozpraw. Policja może jednak zwolnić podejrzanego i zobowiązać go do stawienia się do sądu na wezwanie. Nie spędzi on wówczas czasu w policyjnej izbie zatrzymań, lecz we własnym domu. Co ważne, podejrzany nie jest pozbawiony możliwości obrony:

– przy przesłuchaniu przysługują mu wszelkie prawa i informacja o prawie odmowy składania wyjaśnień, odmowie dopowiedzi na pytanie, oraz prawie do złożenia lub odmowy złożenia wyjaśnień
– podejrzany (oskarżony) ma prawo skorzystać z obrońcy z urzędu, jeżeli tego zażąda lub wezwania wskazanego przez niego adwokata (adwokaci pełnią dyżury przy sądach 24-godzinnych, aby można było w każdej chwili skorzystać z ich pomocy)

Jeżeli sprawa w ocenie sądu wygląda na bardziej skomplikowaną, a w dodatku jeżeli okaże się, że oskarżonemu grozi kara powyżej 2 lat pozbawienia wolności albo sąd ma wątpliwości co do zebranego materiału dowodowego (np. jest on zbyt mały, niedokładnie zebrany, nie jest jednoznaczny itp.) – wówczas sąd rezygnuje z postępowania przyspieszonego. Wówczas podejrzanego czeka postępowanie w trybie zwykłym lub uproszczonym, ale dopiero po uzupełnieniu dochodzenia. Czas oczekiwania na skazanie i czynności związane z prowadzeniem postępowania znacznie się wówczas wydłużają.

Mitem jest, że zawsze w przypadku sądów 24-godzinnych wyrok musi zapaść w jedną dobę. Dni wolne od pracy nie są wliczane w ten okres czasu (między zatrzymaniem a doprowadzeniem na rozprawę), sąd może również w trakcie postępowania zarządzić przerwę jednorazową, nie trwającą dłużej niż 14 dni. Jeżeli po upływie tej przerwy sąd nie zbierze się na wydanie wyroku – rozprawa dalej toczy się już w innym trybie. Co z możliwością zaskarżenia wyroku?Istnieje rzecz jasna procedura odwoławcza, lecz ma ona skrócony czas trwania. Jeżeli chcemy się odwołać od wyroku, nie ma co zwlekać, gdyż mamy tylko 3 dni czasu od ogłoszenia wyroku na złożenie do sądu 24-godzinnego wniosku o uzasadnienie wydanego w naszej sprawie wyroku. Wniosek o uzasadnienie wyroku można zgłosić również ustnie do protokołu w czasie trwania rozprawy, zaś sąd powinien sporządzić to uzasadnienie w terminie 3 dni. Na sporządzenie apelacji mamy czas 7 dni od dnia doręczenia nam wyroku wraz z uzasadnieniem.