Roszczenie, którego można dochodzić pozwem zbiorowym musi spełniać pewne warunki określone w ustawie:
– pozew musi wnieść grupa minimum 10 osób (nie ma podanej górnej granicy dla ilości osób wnoszących powództwo, w praktyce – im więcej osób wnosi powództwo zbiorowe, tym mniejsze koszty ponosi każda z tych osób)
– osoby wnoszące powództwo łączy specjalna więź: zostały poszkodowane przez ten sam podmiot (np. nieuczciwa firma, biuro turystyczne zapewniające hotel o znacznie niższym standardzie, zatrucie jedzeniem, uboczne skutki leków, deweloper oszukujący klientów, itp.) oraz szkoda została wyrządzona im w ten sam sposób (sprzedaż wadliwego przedmiotu jednego rodzaju, niezapełnienie powrotu do kraju z konkretnej wycieczki pewnej grupy turystów itp.) (2).
Oprócz tego warunkiem dochodzenia roszczenia pieniężnego (można również dochodzić roszczeń niepieniężnych) jest to, aby:
– roszczenie było jednego rodzaju (wysokość roszczenia każdej z osób popierających powództwo powinna być ujednolicona, np. w 5 grupach po 2 osoby żądające okresowych kwot ze względu na konkretny przypadek czy okoliczności w jednym pozwie; chodzi o tzw. „ujednolicenie” kwot, jakich żądają osoby wnoszące pozew) (3)
– roszczenie wynikało z prawa konsumentów (pozew zbiorowy ma chronić przede wszystkim interesy konsumentów)
– roszczenie może być związane z dochodzeniem odszkodowania za szkody wyrządzone przez produkt niebezpieczny (kalectwo, obrażenia ciała, zniszczenia, choroba wywołana lekiem, itp.
– roszczenia mogą być również wynikiem czynów niedozwolonych jakiejś firmy, czy nawet państwa (można pozwać Skarb Państwa za niezgodne z prawem przymusowe wywłaszczenia, można pozwać gminę za wyrządzenie szkód na działkach należących do mieszkańców swoim działaniem)
photoxpress.com
Nie tylko konsumenci mogą skorzystać z pozwu zbiorowego, także małe firmy mogą w ten sposób walczyć z wielką korporacją, która ich oszukała czy wykorzystała. Pozew zbiorowy musi być przy tym sporządzony przez adwokata lub radcę prawnego – istnieje zatem przymus adwokacko-radcowski (chyba, ze jednym z osób poszkodowanych wnoszących pozew byłby np. adwokat). Pozew zbiorowy zasadniczo wygląda i sporządza się tak jak każdy pozew o roszczenie pieniężne. Dodatkowe klauzule, jaki znajdują się w takim piśmie dotyczą:
– wniosku o rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym
– wskazanie okoliczności, które uzasadniają rozpoznanie pozwu jako pozwu zbiorowego (w uzasadnieniu adwokat podaje o jakie roszczenie chodzi, wskazuje grupę powodów złożoną z minimum 10 osób, wskazuje na taką samą lub tą samą podstawę faktyczną oraz zasady ujednolicenia odszkodowań w określonych podgrupach i czym są one motywowane). Podstawa faktyczna to po prostu takie same okoliczności (np. uczestnicy tej samej wycieczki skrzywdzeni przez to samo biuro podróży, nabywcy towaru niebezpiecznego, który wyrządził szkody i zakupionego od jednego producenta, importera czy dystrybutora).
– Wskazanie, kto z powodów działa jako reprezentant grupy – może nim być jeden z powodów lub powiatowy rzecznik konsumentów
Do takiego pozwu należy dołączyć dodatkowe oświadczenia, które wymagają wcześniejszego spotkania grupy z adwokatem/radcą prawnym. Członkowie grupy składającej pozew muszą podpisać oświadczenia o przystąpieniu do grupy (nie można nikogo dopisać do grupy bez jego zgody), członkowie grupy muszą również wyrazić zgodę na reprezentowanie grupy przez jednego z powodów. Dodatkowo musza podpisać pełnomocnictwa procesowe dla adwokata/radcy prawnego i przedstawić umowę reprezentanta grupy z pełnomocnikiem (adwokatem/radcą prawnym) która określa sposób wynagrodzenia tego pełnomocnika.
Uwaga!
Najbardziej interesujące dla klientów są kwestie związane z opłatami sądowymi i kosztami postępowania. Ustawa dodatkowo wyznacza granice finansowe w zakresie opłat sądowych i wynagrodzenia dla adwokata za wygraną sprawę. Aby uniknąć nadmiaru kosztów, adwokat za wygranie takiej sprawy ma prawo żądać honorarium do wysokości 20% wygranej (czyli zasądzonej przez sąd na rzecz powodów kwoty odszkodowania).
Poza tym same koszty postępowania są niższe:
– 2% od wartości przedmiotu sporu (czyli sumy żądań wszystkich powodów) wynosi opłata sądowa (nie może być ona niższa niż 30 zł i wyższa niż 100 tyś zł, kosztami dzielą się wszyscy powodowie po równo)
– Pozew o ochronę praw niemajątkowych – opłata stała wynosi w tym wypadku kwotę stałą – 600 zł
– Opłaty dodatkowe – za sporządzenie ekspertyz technicznych, opinie biegłych rozkładane są po równo na każdego członka grupy
Źródła:
1) Ustawa z 17 grudnia 2009 roku o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym
2) Art. 1 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 17 grudnia 2009 roku o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym
3) Art. 2 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 2009 roku o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym
Co myślicie o przepisach w tej kwestii? Czy takie prawo jest według Was sprawiedliwie?