Nie istnieje ogólne przestępstwo działania na szkodę firmy. Generalnie działania niezgodne z prawem są wymienione szczegółowo w różnych przepisach kodeksu karnego czy innych ustaw jako np. ujawnienie informacji stanowiącej tajemnicę handlową, przekroczenie uprawnień, popełnienie przestępstwa skarbowego czy chociażby kradzież majątku przedsiębiorcy, które też jest działaniem na jego szkodę. Pracownik w ramach swoich obowiązków także powinien dbać o dobro firmy i utożsamiać się z jej interesami. Niestety, pracodawca nadużywając swoich kompetencji usiłuje nieraz znaleźć „kozła ofiarnego” za nieudane przedsięwzięcie i w następstwie pozywa pracownika czy zwalnia go z pracy bez wypowiedzenia, cała winę zrzucając na niego.
Rzeczywiście, kodeks pracy przewiduje odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną firmie, lecz nie zawsze musi on w takiej sytuacji odpowiadać karnie. Jeżeli popełnił konkretne przestępstwo – sąd zajmie się ukaraniem pracownika. Poza tym odpowiada on za materialne skutki działania na szkodę firmy.
photoxpress.com
Prawo w tym wypadku stoi po stronie pracownika, który jest ekonomicznie słabszy niż jego szef. Wina pracownika, za którą może on zapłacić odszkodowanie musi:
– wynikać z niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków
– zachowanie pracownika musiało wyrządzić konkretną szkodę (istniał związek przyczynowy między zachowaniem pracownika a powstaniem szkody)
– szkoda musi być wynikiem normalnych działań lub zachowań pracownika wynikających z niedopełnienia jego obowiązkU (1)
– jeżeli zachowanie innych osób przyczyniło się do powstania szkody – pracownik nie odpowiada za zachowanie innych osób, które powiększyły szkodę – także za zaniedbania samego pracodawcy (2)
– gdy pracownik wyrządzi szkodę w czasie pracy osobie trzeciej (wykonując obowiązki pracownicze) – naprawienie tej szkody będzie obowiązkiem pracodawcy, nie pracownika, gdyż to on odpowiada za swoich ludzi przed klientami z zewnątrz (3)
Uwaga!
Poza tym w takim przypadku to pracodawca misi udowodnić, że pracownik zawinił i że jego działanie ma związek z poniesioną szkodą o konkretnej wysokości. W tym celu musi wykazać, co należało do obowiązku pracownika zatrudnionego na danym stanowisku – jeżeli pracownik wykonywał prace dodatkowe, nie zawarte w umowie o pracę czy nie związane z zajmowanym stanowiskiem – pracodawca z tych przepisów nie może skorzystać. Poza tym samo udowodnienie na czym polegała szkoda i jak ją należy wyceniać też nie jest rzeczą prostą. Najlepiej zabezpieczyć się dowodami w postaci nagrań z monitoringu lub zeznań świadków, zabezpieczyć od razu dokumentację dotyczącą powstania szkody czy np. fałszowania dokumentów przez pracownika.
Odszkodowanie, jakie można uzyskać od pracownika zależy w dużej mierze od tego, czy mamy mocne dowody na jego winę. Jeżeli pracownik dział umyślnie – odpowie za szkodę w pełnej wysokości, jeżeli jego zachowanie nie było celowe – tylko do wysokości łącznie trzech wypłat pracownika obliczanej w dniu wyrządzenia szkody.
Nie tylko pracownicy działają na szkodę firmy. Szkody wyrządzone przez pracowników nieraz są niewielkie w porównaniu z konsekwencjami działań naszego wspólnika, który dąży np. do upadłości spółki i jej przejęcia w drodze licytacji. Jest to już przestępstwo. Osoby zajmujące w zarządzie spółki wysokie stanowiska mają dostęp do wszelkich dokumentów i innych informacji, o których niewiele osób wie. Zachowania wspólnika, które naraża spółkę na szkodę i jest celowe zostało uregulowane jako przestępstwo w kodeksie spółek handlowych.
Dla popełnienia takiego przestępstwa musi zostać wykazane, że działanie na szkodę spółki miało związek i wynikało bezpośrednio z kompetencjami sprawcy (wspólnika czy innego pracownika spółki zajmującego odpowiednio wysokie stanowisko). Za przestępstwo działania na szkodę spółki odpowie:
– osoba uczestnicząca w zakładaniu spółki
– członek zarządu
– członek rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej
– likwidator
Także osoba, która nakłania kogoś z powyższej grupy do popełnienia takiego przestępstwa lub pomaga przy jego popełnieniu zostanie skazana na karę pozbawienia wolności do 5 lat oraz dodatkowo (oprócz pozbawienia wolności) – grzywną. Takim działaniem na szkodę spółki może być np. nakłanianie i doprowadzenie do zawarcia niekorzystnej umowy, przekroczenie obowiązków które narażą spółkę na szkodę, celowe przegranie przetargu po umówieniu się z konkurencją itp.
Źródła:
1) Art. 114 kodeksu pracy
2) Art. 117 kodeksu pracy
3) Art. 120 kodeksu pracy
Czy informacje zawarte w tekście Was zaskoczyły? Znaliście szczegółowo przepisy dotyczące szkodliwej działalności na rzecz firmy?
