Przeprowadzanie urzędowych kontroli żywności należy do organów:
– Państwowej Inspekcji Sanitarnej (zakres kontroli: żywność pochodzenia niezwierzęcego, eksportowana i importowana oraz wprowadzana do obrotu, produkty pochodzenia zwierzęcego znajdujące się w handlu detalicznym)
– Wojskowej Inspekcji Sanitarnej
– Inspekcji Weterynaryjnej oraz Wojskowej Inspekcji Weterynaryjnej1
Powyższe instytucje mają za zadanie dokonywać okresowych kontroli żywności wśród podmiotów działających na rynku spożywczym. To Państwowa Inspekcja Sanitarna zatwierdza, czy zakład produkcyjny może działać, czy rozpocząć działalność związaną z produkcją czy przetwórstwem żywności lub produkcją materiałów i urządzeń przeznaczonych do obróbki i kontaktu z żywnością.
W ramach przysługujących uprawnień państwowy inspektor sanitarny może kontrolować:
1. zgodność budowanych obiektów z wymaganiami higienicznymi i zdrowotnymi2,
2. zakłady pracy oraz wszystkie pomieszczenia i urządzenia wchodzące w ich skład,
3. obiekty użyteczności publicznej, obiekty handlowe – gdzie podawana, przyrządzana, przechowywana czy sprzedawana jest żywność,
4. środki transportu i obiekty (wyposażenie) z nimi związane.
W czasie trwania urzędowej kontroli warunków sanitarnych, podobnie jak urzędowej kontroli żywności, państwowy inspektor sanitarny może żądać:
– udzielenia przez właścicieli i pracowników pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywać i przesłuchiwać osoby, które uzna za stosowne,
– okazania dokumentów i udostępniania wszelkich danych,
– pobrania próbek do badań laboratoryjnych3.
Przedsiębiorstwa działające na rynku spożywczym podlegają urzędowym kontrolom żywności organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Poza spełnieniem poleceń organów kontrolnych i obowiązku udostępnienia pomieszczeń, próbek i dokumentacji – podmioty działające na rynku spożywczym w czasie przeprowadzanej urzędowej kontroli żywności mają obowiązek pokrywania opłat związanych z zakresem przeprowadzanej kontroli. Mowa tutaj o opłatach:
1) które są konieczne, jeżeli w wyniku kontroli zostaną stwierdzone przez kontrolujących niezgodności z przepisami prawa żywnościowego, zwłaszcza jeżeli zachodzi konieczność pobrania próbek żywności albo materiałów lub wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością do badań,
2) pokrywających koszty wykonania badań laboratoryjnych w celu potwierdzenia niezgodności,
3) koszty związane z przeprowadzeniem ponownych czynności kontrolnych w celu sprawdzenia, czy niezgodności wykazane w czasie pierwszej kontroli zostały usunięte4.
Opłatami może zostać obciążony podmiot działający na rynku spożywczym jako producent środka spożywczego, który odpowiada za wprowadzony do obrotu towar wyprodukowany przez niego. Jeżeli jednak po stwierdzeniu niezgodności w czasie kontroli, okaże się, że mogły one powstać na etapie, gdy zakwestionowany środek spożywczy znajdował się w obrocie i producent nie ponosi odpowiedzialności za powstałe niezgodności, wówczas opłatami jest obciążany kontrolowany np. właściciel sklepu, który przechowywał towar w nieodpowiednich warunkach.
Urzędowa kontrola żywności ma za zadanie zbadać, czy są przestrzegane wymagania higieniczne i zdrowotne. Stwierdzenie nieprawidłowości w czasie kontroli (np. po przebadaniu próbek) skutkuje wydaniem przez państwowego inspektowa sanitarnego decyzji, w której określa on termin na usunięcie nieprawidłowości. W przypadku, gdy naruszenie wymagań higienicznych i zdrowotnych było tak rażące, że spowodowało bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, inspektor sanitarny może nakazać:
– unieruchomienie zakładu pracy lub jego części (stanowiska pracy, maszyny lub innego urządzenia mającego kontakt z żywnością),
– zamknięcie obiektu użyteczności publicznej,
– wyłączenie z eksploatacji środka transportu,
– wycofanie z obrotu środka spożywczego, przedmiotu użytku, materiału i wyrobu przeznaczonego do kontaktu z żywnością lub kosmetyku, lub innego wyrobu mogącego mieć wpływ na zdrowie ludzi,
– podjęcie lub zaprzestanie innych działań, które zdaniem inspektora stanowią zagrożenie5.
Informacje dotyczące procesów technologicznych, produkcyjnych, receptur itp. stanowiące tajemnice przedsiębiorstw nie mogą zostać ujawnione, chyba że jest to niezbędne ze względu na ochronę życia lub zdrowia człowieka. Decyzje organów kontroli żywności cechuje rygor natychmiastowej wykonalności.
1 Art. 73 Ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia z późniejszymi zmianami
2 Art. 23 ust. 1 Ustawy z 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej z późn. zmianami
3 Art. 25 Ustawy z 14 marca 1985r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej z późn. zmianami
4 Art. 75 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia z późn. zmianami
5 Art. 27 ust. 2 Ustawy z 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej z późn. zmianami
Czy spotkaliście się kiedyś z urzędową kontrolą żywności? Dlaczego była przeprowadzona i gdzie? Dajcie znać w komentarzu.