Wszyscy coś robią, więc czujesz, że też musisz to robić, bo inaczej będziesz poza nawiasem, bo ludzie stwierdzą, że nie znasz się na rzeczy, że nie nadążasz…. Ile razy ludzie nam bliżsi lub dalsi powtarzają, że skoro wszyscy ubierają się już w ciepłe szaliki, więc i my też powinniśmy ubierać się ciepło, że skoro nikt już nie chodzi w kraciastych spodniach, albo dzwonach, więc my też nie powinniśmy… Skoro wszyscy tak robią, to musi to być dobre. Wszyscy nie mogą się przecież mylić. W psychologii takie zjawisko nazywa się społecznym dowodem słuszności. Grupa zawsze wygrywa z jednostką, grupa zawsze ma rację.
Dla pocieszenia (a może wręcz przeciwnie) ciekawy film z klasycznego eksperymentu naukowego:
Jak widać prawda jest taka, że nikt nie musi nas naciskać, sami się poddajemy. Wszelkie wybory dokonywane przez nas to tyko nasza decyzja i to my z tą decyzją będziemy żyli. Często idziemy na kompromis, choć wcale nie chcemy.
Co nam przeszkadza i nie pozwala się sprzeciwić? Konformizm. Jest to pojęcie określające zmianę zachowania pod wpływem grupy ludzi, hołdującej jakimś wartościom, poglądom, zasadom czy normom. W psychologii społecznej przyjmuje się, że członek grupy zmienił zdanie lub zachowanie w kierunku zgodnym z oczekiwaniami grupy pod jej wpływem.
Zachowujemy się konformistycznie z kilku powodów:
1. Boimy się odrzucenia przez grupę lub ośmieszenia.
2. Chcemy mieć rację, a nie zawsze wiemy, co jest słuszne, więc naśladujemy innych.
3. Nie chcemy łamać obowiązujących zasad, norm społecznych i prawa (czasem tylko i wyłącznie z powodu obaw przed konsekwencjami).
Jak więc nie poddawać się presji?
1. Zawsze bądź przygotowany na każdą sytuację;
2. Podnieś swoją samoocenę;
3. W grupie, która składa się ze specjalistów w danej dziedzinie, albo jest duża lub jednomyślna, szukaj sprzymierzeńca, umiejętności lub wiedzy, która daje przewagę;
4. Uniezależnij się od grupy, zastanów się, czy jest faktycznie tak ważna dla Ciebie;
5. Szukaj grup, które wyznają takie same wartości i normy jak Ty;
6. Nie angażuj się w działania, co do których nie masz przekonania, zasada konsekwencji jest pułapką, która zakładamy sami na siebie i sami wywieramy presję, by zachować spójność naszych zachowań (skoro działam w PCK, muszę oddawać krew, gdy tylko mnie o to poproszą);
7. Podnoś swoją pozycję w grupie;
8. Uwierz, że więcej zależy od Ciebie, a nie od otoczenia, czy szczęścia/pecha;
9. Nie poddawaj się wrażeniu, że istnieje jakieś zagrożenie zewnętrzne;
10. Miej swoje dobrze przemyślane zdanie i broń go.
Próbowaliście któregoś z powyższych sposobów? A może macie własne metody radzenia z presją z zewnątrz? Podzielcie się nimi z nami.
