Objęcie ubezpieczeniami osób współpracujących jest obowiązkowe, a zasady regulujące podstawę naliczania składek są takie same, jak w przypadku przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą.
Kto jest uznawany za osobę współpracującą?
Ustawa precyzuje warunki, jakie spełniać musi osoba, by została uznana za współpracującą z przedsiębiorcą. Powinna ona jednocześnie:
– być członkiem najbliższej rodziny osoby prowadzącej działalność, czyli małżonkiem, dzieckiem własnym, dzieckiem drugiego małżonka, dzieckiem przysposobionym, rodzicem, macochą, ojczymem bądź osobą przysposabiającą;
– pozostawać z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność we wspólnym gospodarstwie domowym;
– współpracować przy prowadzeniu działalności bez względu na długość trwania okresu tej współpracy.
Oznacza to, że ZUS traktuje, jako osobę współpracującą tego członka rodziny, który pomaga bezumownie jak i tego, który współpracuje z przedsiębiorcą w ramach umowy o pracę. Znajomość tych regulacji jest ważna dla osób zatrudniających najbliższych członków rodziny, aby właściwie rozpoznali podstawę do naliczania składek ZUS i tym samym odprowadzali składki w pełnej wysokości. Wyjątkiem jest zatrudnienie małżonków wspólników spółek cywilnych. Zatrudnienie ich w spółce w ramach umowy o pracę oznacza podleganie ubezpieczeniom na zasadach dotyczących wszystkich pozostałych pracowników (a nie osób współpracujących).
Jaka wysokość składek dla osób współpracujących?
Za członka rodziny uznanego za osobę współpracującą należy odprowadzać składki od podstawy wymiaru nie niższej niż:
– 60% przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia na dany rok – składki na ubezpieczenia społeczne;
– 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw wraz z wypłatami z zysku w IV kwartale roku poprzedniego.
Składki na ubezpieczenia osoby współpracującej finansowane są w pełnej wysokości przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą (w przeciwieństwie do „zwykłych” pracowników, kiedy to część składek finansowana jest przez osobę zatrudnioną).
Do osób współpracujących nie można zastosować przepisów regulujących opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne na warunkach preferencyjnych, (czyli takich, jak w przypadku nowych przedsiębiorców).
Nie każdy pomagający jest osobą współpracującą
Choć fakt współpracy przy prowadzeniu działalności nie jest zdefiniowany w ustawie, to jednak interpretacja Sądu Najwyższego w wyroku z 20 maja 2008 r. (sygn. akt II UK 286/07, niepublikowany) daje wyraźne wskazówki. Według Sądu za każdym razem należy dokonać ustaleń faktycznych, co do charakteru i rodzaju czynności wykonywanych przez członka rodziny.
Pomoc okazjonalna świadczona przez małżonka pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym stanowi konsekwencję obowiązku małżonków do wzajemnej pomocy oraz współdziałania dla dobra rodziny. To potwierdza brak przeszkód, aby współmałżonek udzielał doraźnej pomocy i wykonał nieodpłatnie pracę, której nie może wykonać sam przedsiębiorca. Tym samym nie musi to oznaczać uznania małżonka za osobę współpracującą.
Zatrudnienie najbliższego członka rodziny i opłacanie z tego tytułu składek ZUS jest właściwe, jeśli umowa dotyczy przygotowania zawodowego pracownika. Opłacanie składek ZUS na podstawie umowy o pracę możliwe jest również w przypadku współmałżonków, nieprowadzących wspólnego gospodarstwa domowego. Co istotne, nawet, jeśli małżonkowie zamieszkują pod jednym adresem, nie musi to oznaczać prowadzenia wspólnego gospodarstwa, pod warunkiem, że faktycznie żyją na odrębny rachunek.
Czy informacje zawarte w artykule okazały się pomocne? Wypowiadajcie się w komentarzach.
