O tym, że ciało człowieka składa się w 60-70% z wody, wiemy praktycznie wszyscy. O tym, że powinniśmy przyjmować około 2,5 litra płynów dziennie, aby dobrze funkcjonować, lekarze informują nas nieustannie za pośrednictwem środków masowego przekazu. Bez wody możemy przeżyć zaledwie kilka dni. Jakie są zatem główne przyczyny odwodnienia organizmu? Nasza nieostrożność, niewiedza czy ignorancja podstawowych zasad?
Odwodnienie organizmu – przyczyny
Odwodnienie organizmu to temat poruszany zazwyczaj w okresie wakacyjnym i wiązany z brakiem spożycia odpowiedniej ilości wody przez wczasowiczów. Podróże (brak klimatyzacji w środkach lokomocji, niska wilgotność powietrza w samolocie), zwiedzanie i gry sportowe w pełnym słońcu sprzyjają spadkowi odpowiedniego poziomu wody w organizmie, podobnie jak opalanie się i spożywanie alkoholu, który ma właściwości odwadniające.
Brak przyjmowania odpowiedniej ilości płynów nie jest jednak jedyną przyczyną odwodnienia. Wśród innych należy wymienić również: biegunki i wymioty, stosowanie restrykcyjnych diet (w tym przyjmowanie leków przeczyszczających), problemy z nadmiernym wydzielaniem potu, przegrzanie organizmu (hipertermia). Odwodnieniu organizmu sprzyja także nadmierne picie kofeiny, a nawet spożywanie soli kuchennej!
Stan odwodnienia zagraża zwłaszcza osobom chorym na cukrzycę. Szczególnie groźny jest natomiast dla dzieci, kobiet ciężarnych oraz osób starszych oraz dla tych, które przyjmują leki moczopędne. Jeśli należysz do którejś z wymienionych grup, musisz być wyjątkowo czujny. Należy także pamiętać o nawadnianiu organizmu nie tylko latem, ale również w trakcie pozostałych pór roku – nasz organizm zawsze potrzebuje wody.
Odwodnienie organizmu – objawy
Po czym poznać odwodnienie? Temu stanowi towarzyszy mnogość objawów, do których można zaliczyć: poczucie silnego pragnienia, zmniejszenie masy ciała, uczucie tzw. suchości w jamie ustnej, zapadnięte oczy, ogólne poczucie osłabienia i ciągłego zmęczenia organizmu, problemy z koncentracją oraz kontrolowaniem emocji, zniechęcenie, problemy z pamięcią i czujnością. Wraz z odwodnieniem pojawić się mogą także problemy z wypróżnianiem, oddawaniem moczu, silny ból głowy, a nawet utrata przytomności. Osoba odwodniona zmaga się również z nudnościami, ospałością oraz spadkiem odporności i spadkiem poziomu nawilżenia skóry.
Ważna informacja: uczucie pragnienia pojawia się później niż sam stan odwodnienia. Oznacza to, że kiedy poczujesz, że chce Ci się pić, Twój organizm jest już w jakimś stopniu odwodniony. Aby nie doprowadzić do zaburzeń w jego funkcjonowaniu, musisz jak najszybciej uzupełnić płyny.
Odwodnienie organizmu – skutki
Każde odwodnienie prowadzi – w mniejszym bądź większym stopniu – do zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu człowieka. Za odwodnienie uważana jest już utrata 1,5% objętości wody w organizmie. Wówczas jednak objawy praktycznie są niezauważalne, a uczucie zmęczenia czy ból głowy pacjenci zazwyczaj tłumaczą sobie zmianą pogody czy też koniecznością aklimatyzacji w nowym miejscu. Kiedy deficyt wody w organizmie wynosi powyżej 5%, dochodzi już do obniżenia ciśnienia oraz przyspieszenia akcji serca i pojawia się uczucie senności. W momencie, gdy człowiek utraci 10% objętości wody, mamy do czynienia ze stanem zagrożenia życia. Towarzyszą mu nie tylko omdlenia i drgawki, ale może dojść do urazów narządów wewnętrznych i w rezultacie odwodnienie może prowadzić nawet do śmierci.
Odwodnienie szczególnie źle pływa na nerki i układ moczowy, a także na układ nerwowy i układ krążenia.
Odwodnienie organizmu – leczenie
Jeśli zauważasz u siebie objawy odwodnienia, musisz uzupełnić płyny w swoim organizmie. W przypadku, gdy objawy nie są jeszcze wyjątkowo niepokojące, najlepiej uzupełnić braki płynów wodą wysoko zmineralizowaną, która zawiera elektrolity. Czym są elektrolity? To jony soli dzięki, którym nasz organizm jest w stanie poprawnie funkcjonować. Brak elektrolitów prowadzi do zaburzeń pracy serca oraz nieprawidłowości w działaniu układu nerwowego. Elektrolitami są: sód, magnez, wapń i potas.
Warto również mieć zawsze w zasięgu ręki – szczególnie w okresie wakacyjnym – doustny płyn nawadniający (DPN). Płyn taki można kupić w aptece. On również pozwala przywrócić organizmowi prawidłowy poziom elektrolitów. W polskich aptekach tego typu preparaty są dostępne bez recepty. Co istotne, można je podawać dzieciom. Są odpowiednie zarówno do niewielkiego, jak i średniego (do 10%) stopnia odwodnienia. I choć nie są one zdrowe, to mogą uratować nasze życie. Składają się z wody, chlorku sodu i potasu oraz cytrynianu sodu i glukozy.
W przypadku odwodnienia do lekarza w celu uzyskania pomocy powinny zgłaszać się przede wszystkim kobiety w ciąży, dzieci, osoby starsze oraz osoby cierpiące na choroby przewlekłe. W warunkach szpitalnych płyny z elektrolitami bywają podawane pacjentowi w razie potrzeby dożylnie.
