Przejawem wstrzymania rozwoju osobowości danej jednostki może być nerwica natręctw, nazywana również osobowością anankastyczną. Charakterystyczne są tu obsesje, czyli nasuwające się wbrew woli wyobrażenia oraz myśli, które prowadzą do natrętnych czynności. Stąd również inna nazwa tejże osobowości: obsesyjno-kompulsyjna.
Do głównych objawów osobowości anankastycznej zaliczyć możemy m.in. drobiazgowość, pedanterię, dokładność i sumienność przy wykonywaniu każdej czynności, wysoki stopień samokontroli, a także silne poczucie niepewności i nadmierną ostrożność. Osoby z tym zaburzeniem cechuje także silne przywiązanie do określonych przez nie zasad tak moralnych, jak i prawnych. Przesadna koncentracja na własnych działaniach wyklucza czerpanie przyjemności oraz odrzuca na bok kontakty międzyludzkie. Trudność sprawia takim osobom zmiana raz określonego już kierunku działania pomimo równoczesnej świadomości, iż decyzja przez nie podjęta jest niepoprawna.
Ciągłe skupianie się na każdym szczególe uniemożliwia spojrzenie na całość. Występujące obsesje, czyli myśli pojawiające się nagle w świadomości, powodują cierpienie oraz podnoszą próby wyjścia spod ich wpływu.
Przykładem obsesji może być wyolbrzymione skupianie się na czystości, lęk przed ubrudzeniem – w efekcie chory będzie np. kompulsywnie mył dłonie mydłem i ciepłą wodą. Osoba taka zdaje sobie oczywiście sprawę z bezsensowności własnych działań, jednak nie jest w stanie ich przerwać, po prostu musi umyć ręce kolejny i kolejny raz. U ludzi o osobowości anankastycznej występują również kompulsje. Są to rytuały wykonywane w celu zapobiegnięcia jakiemuś zdarzeniu, do którego miałoby dość, gdyby osoba tej czynności nie wykonała. Np. dziewczyna dotyka wazonu w salonie określoną ilość razy, gdyż ma to zapobiec wypadkowi samochodowemu wujka. Lęk w tym przypadku jest tak silny, że dziewczyna po prostu musi „odprawić” rytuał.
Przypuszczać można, iż wyolbrzymiona kontrola w tym zaburzeniu jest swego rodzaju manifestacją lęku przed drzemiącymi wewnątrz impulsami i popędami. Co za tym idzie – to rodzaj obrony wyrażający przekonanie, że działanie zgodnie z tymi impulsami mogłoby doprowadzić do niechcianych skutków, których osoba ta nie byłaby w stanie zaakceptować.
Czy zdarzyło Wam się u innych zaobserwować objawy zaburzeń osobowości? Co to było?
Bardzo ważne sprostowanie: Osobowość anankastyczna to nie to samo, co nerwica natręctw. W artykule są wymieszane pojęcia, co prowadzi do dezorientacji Czytelnika. Nerwica natręctw, jak sama nazwa wskazuje, to zaburzenie nerwicowe, łączące się z wysokim poziomem lęku w połączeniu z obsesyjnym myśleniem i wykonywaniem natrętnych czynności. Osobowość anankastyczna (obsesyjno-kompulsywna) to struktura osobowości, czyli styl funkcjonowania danej osoby, który nie koniecznie łączy się z lękiem (chociaż w niektórych przypadkach może dojść do pojawienia się nerwicy natręctw, jednak nie jest to regułą!). Polecamy artykuł na ten temat http://www.psychologiczny.com.pl/art/86,osobowosc-anankastyczna-leczenie-i-objawy
Gabinet Psychologiczny Drugi Brzeg