Co to jest Rękawka (Kraków)?

Jest kilka wytłumaczeń nazwy święta. Najpopularniejszą jest legenda o kopcu Kraka. Według niej po śmierci władcy mieszkańcy usypali kopiec z ziemi, którą nosili w rękawach. Stąd miała wziąć się nazwa „Rękawka”. Według innych zapisów „Rękawka” nie jest związana z kopcem Kraka, ale z zaduszkami wiosennymi, które przypadają na czas wiosennego przesilenia i nawiązują do kultu zmarłych. W wielu językach słowa związane z pochówkiem mają dużo wspólnego z polskim słowem rękaw. W języku czeskim jest to rakev, po słowacku trumna to rakva, a w języku serbskim raka to grób. Z kultem zmarłych związana jest tradycja dzielenia się jedzeniem. We wtorek, który kiedyś też był dniem świątecznym, zamożni mieszczanie zrzucali z kopca pożywienie dla ubogich i dla żaków krakowskich. Były to zazwyczaj pokarmy, które zostały po świątecznych biesiadach: chleb, wędliny, gotowane jaja, słodycze i drobne monety.

Zwyczaj ten, który jest pierwotnym przejawem oddawnia czci zmarłym, był przez wiele lat połączeniem wierzeń słowiańskich, legendy o Kraku i dobrej zabawy ludu. „Rękawka” była tak świętowana od co najmniej XVII wieku do połowy wieku XIX. „Rękawka” odbywała się na samym kopcu Kraka, później przeniosła się na pobliskie wzgórza Lasoty. Zabawy zostały zakazane przez władze zaboru austriackiego w 1897 roku. Zamknięto nawet dojście do kopca.

W 2001 roku przywrócono obchody „Rękawki”. Co roku we wtorek po Świętach Wielkiej Nocy zjeżdżają do Krakowa wojowie z całego kraju. Pojawiają sie także widźmy, kupcy i osoby przebrane w słowiańskie stroje. Trwają biesiady, odbywają się rycerskie zawody, rzemieślnicy chwalą się swoimi wyrobami. Można zajrzeć np. do kuźni kowala i warsztatu garncarza. Rękawka stała się także okazją, by ostatecznie pożegnać się z zimą. Stąd wiele ludowych obrzędów, obowiązkowo odbywa się topienie marzanny. Przedstawiane są także słowiańskie mity. Święto połączone z odpustem i potyczkami rycerskimi przyciąga na kopiec Kraka tłumy turystów. Święto „Rękawki” jest cyklicznie organizowane przez Drużynę Wojów Wiślańskich KRAK i Dom Kultury „Podgórze”. Impreza jest okazją, by zobaczyć jak wyglądało życie we wczesnośredniowiecznych osadach, jakie noszono uzbrojenie i stroje. Można także spróbować potraw gotowanych według przepisów naszych przodków.