Umowa lojalnościowa jest umową, jaką może zawrzeć pracodawca z pracownikiem podnoszącym kwalifikacje zawodowe. Zgodnie z art. 103(4) § 1 Kodeksu pracy umowa lojalnościowa określa wzajemne prawa i obowiązki stron w związku z faktem, że pracownik zamierza podnosić swoje kwalifikacje zawodowe. Umowa powinna zostać zawarta w formie pisemnej.
W świetle § 1 wskazanego przepisu zawarcie umowy lojalnościowej wydaje się obligatoryjne, lecz z treści § 3 art. 103 (4) kodeksu pracy wynika, że zawarcie takiej umowy stanowi raczej uprawnienie stron – które w szczególności mają chronić interes pracodawcy w ten sposób, że umowa lojalnościowa zobowiąże pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych. W zamian za pozostanie w zatrudnieniu po zakończeniu szkolenia pracownik zyskuje uprawnienia fakultatywne związane z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych – zwłaszcza zaś urlopy szkoleniowe w wysokości wyższej niż ustawowe, zwolnienia z pracy. Niejednokrotnie pracodawca opłaca szkolenie pracownika – stąd też chciałby, aby inwestycja w kwalifikacje zawodowe podwładnego zwróciła się w przyszłości.
Przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. Przysługujące pracownikowi uprawnienia nie są uzależnione ani od stażu pracy u danego pracodawcy, ani od spełnienia innych warunków. Pracownik, który nie wywiąże się z obowiązków nałożonych umową lojalnościową – zwłaszcza zaś wypowie stosunek pracy po zakończeniu szkolenia lub zaprzestanie bez żadnego powodu udziału w szkoleniu nie kończąc go – jest z mocy ustawy zobowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę na ten cel z tytułu dodatkowych świadczeń.
