Oczywiście niektóre z nich odgrywają pozytywną rolę w rozwoju dziecka, a inne mogą być dla niego szkodliwe. Te ostatnie nazywane są czynnikami teratogennymi. Można je podzielić na fizyczne, chemiczne, biologiczne. Każda kobieta, która planuje ciążę lub jest w ciąży, powinna posiadać podstawowe informacje o nich, ich szkodliwym oddziaływaniu i potencjalnych skutkach ich działania, aby wiedziała, czego należy unikać i jak zwiększać prawdopodobieństwo, że dziecko urodzi się zdrowe.
Do czynników fizycznych należy ekspozycja kobiety ciężarnej na promieniowanie. Trzeba wiedzieć, że energia promieniowania może wywoływać uszkodzenia komórek, ponieważ doprowadza do nieodwracalnych zmian na poziomie genów. Komórki zarodka i płodu wykazują bardzo szybkie tempo podziału, tym bardziej są one narażone na zgubne działanie promieniowania. Może dojść do uszkodzeń zwłaszcza gruczołów płciowych, tkanki chrzęstnej i kostnej oraz układu krwiotwórczego. Tak ważne jest zatem, aby kobieta dość wcześnie zorientowała się, że jest w ciąży. Wykonanie chociażby prześwietlenia klatki piersiowej w ciąży to ekspozycja na promieniowanie, którego skutków do końca nie jesteśmy w stanie przewidzieć.
Kolejna grupa czynników teratogennych obejmuje różne substancje chemiczne. Przy każdej okazji należy podkreślać, aby kobiety ciężarne, zanim przyjmą jakiekolwiek leki, skonsultowały się z lekarzem prowadzącym ciążę. Wiele farmaceutyków jest przeciwwskazanych w okresie ciąży. Głównie dlatego, że nie ma dostatecznie wielu badań, które stwierdziłyby jednoznacznie, jakie jest ich działanie na płód. Powszechnie stosowany kiedyś talidomid spowodował, że dzieci rodziły się z deformacjami kończyn. O niektórych działaniach niepożądanych lekarze wiedzą, znają też leki bezpieczne do przyjmowania w czasie ciąży, zatem trzeba zasięgać zawsze ich opinii.
Dość oczywiste wydaje się, że palenie papierosów i picie alkoholu w czasie ciąży powinno być całkowicie zabronione. Skutki przyjmowania alkoholu w ciąży mogą być bardzo poważne dla dziecka. Grozi ono wcześniactwem, małogłowiem, niedorozwojem, zwiększonym ryzykiem wad serca. Palenie tytoniu sprawia, że dziecko ma mniejszą masę ciała i może mieć obniżony poziom rozwoju intelektualnego.
Idealnie byłoby oczywiście, gdyby kobieta przygotowała się do ciąży. Warto wykonać badania, ewentualnie szczepienia, które zmniejszą ryzyko zakażenia wirusowego w czasie ciąży. Mowa tu głównie o różyczce. Jeśli kobieta nie chorowała na nią, nie była szczepiona na różyczkę, to gdy dojdzie do zachorowania na nią w czasie ciąży, u dziecka skutki mogą być poważne – wady serca, głuchota, zaćma, wodogłowie.
Ważne jest również dla prawidłowego rozwoju płodu, aby matka zdrowo się odżywiała, miała zbilansowaną dietę, przyjmowała suplementy witaminowe. Powinna również wystrzegać się ciężkich prac związanych z dużą aktywnością fizyczną.
Czy znacie inne czynniki teratogenne? Dajcie znać na co uważałyście w czasie ciąży.