Czy można wycofać pieniądze z funduszu inwestycyjnego?

Trzeba również pamiętać o tym, że różne nieprzewidziane sytuacje życiowe mogą zwiększać zapotrzebowanie na gotówkę. Inwestorzy znajdujący się w kiepskiej kondycji finansowej zwracają mniejsza uwagę na wartość wypracowanych zysków – zależy im przede wszystkim na czasie.

FIO, SFIO – możliwe tylko umorzenie

Rodzaj funduszu inwestycyjnego odgrywa bardzo dużą rolę, jeżeli chodzi o warianty odzyskania zainwestowanego kapitału. W przypadku najbardziej popularnych funduszy otwartych (to znaczy funduszu inwestycyjnego otwartego – FIO oraz specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego – SFIO) inwestor może odzyskać zainwestowany wkład tylko za sprawą umorzenia. Wiąże się to z faktem, że jednostki rozrachunkowe wspomnianych funduszy są pozbawione statusu papieru wartościowego, a ich zbycie jest niemożliwe (patrz artykuł 83 ustęp 2 Ustawy o funduszach inwestycyjnych z dnia 27 maja 2004 roku – Dz.U. 2004 nr 146 poz. 1546).

Na szczęście ustawodawca zobowiązał podmiot prowadzący funduszem (Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych – TFI) do przeprowadzania operacji umorzenia, ilekroć któryś z inwestorów zgłosi taka dyspozycję (patrz artykuł 82 wspomnianego aktu prawnego). Co więcej, TFI zostało zobligowane do umarzania jednostek uczestnictwa nie rzadziej niż jeden raz w tygodniu (patrz artykuł 84 ustęp 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych). Zmiana liczby jednostek rozrachunkowych wpływa na szereg różnych parametrów funduszu (m.in. wartość aktywów netto na jednostkę uczestnictwa).

Cena odkupu jest wyznaczana przez podzielenie aktualnej wartości netto aktywów funduszu przez aktualną liczbę jednostek uczestnictwa (patrz artykuł 86 ustęp 1 Ustawy o funduszach inwestycyjnych). Warto pamiętać, że na mocy ustawy TFI jest uprawnione do pobierania stosowanej opłaty manipulacyjnej z tytułu każdego odkupu (patrz 86 ustęp 2 Ustawy o funduszach inwestycyjnych). Wartość wspomnianej opłaty nie może być ustalana dowolnie. Ustawodawca przewidział bowiem konieczność ustalenia górnych limitów świadczeń pobieranych z tytułu odkupu. Stosowna informacja powinna znaleźć się w statucie danego funduszu.

FIZ – zbywać można, ale…

Osoby, które ulokowały swoje środki w ramach funduszy inwestycyjnych zamkniętych (FIZ), posiadają większe pole manewru, jeżeli chodzi o możliwość odzyskania swojego kapitału. W takim przypadku dopuszcza się dwa warianty:

– umorzenie certyfikatu uczestnictwa przez fundusz;
– zbycie jednostki rozliczeniowej na drodze umowy cywilnoprawnej.

Warto jednak zwrócić uwagę na dwie kwestie. Po pierwsze, możliwość umorzenia certyfikatów nie zawsze jest dostępna, ponieważ krajowe prawo nie przewiduje takiego wymogu dla FIZ (patrz artykuł 139 ustęp 3 Ustawy o funduszach inwestycyjnych). Po drugie, członkowie funduszu mogą wprowadzić pewne ograniczenia w zbywaniu certyfikatów inwestycyjnych (artykuł 121 ustęp 8 wspomnianego aktu prawnego). Mogą się one wiązać na przykład z koniecznością uzyskania zgody innych członków przed zbyciem własnych papierów wartościowych.