Czym jest regres?
Przed omówieniem mechanizmu działania poszczególnych umów ubezpieczenia warto objaśnić pojęcie regresu ubezpieczeniowego, które ma spore znaczenie w przypadku ubezpieczeń handlowych. Otóż regres (określany również mianem świadczenia zwrotnego ubezpieczyciela) występuje w sytuacji, gdy roszczenie przysługujące podmiotowi poszkodowanemu przechodzi na rzecz zakładu ubezpieczeń. Innymi słowy ubezpieczyciel po wypłacie odszkodowania na rzecz poszkodowanemu przejmuje jego roszczenia względem sprawcy. Co do zasady świadczenie zwrotne nie jest skierowane wobec którejkolwiek ze stron ubezpieczenia. Odmienne sytuacje należą do rzadkości i są określane przez teoretyków jako regres nietypowy. Na gruncie ubezpieczeń handlowych działalność regresowa zakładu ubezpieczeń jest skierowana wobec dłużnika, który nie uregulował w terminie zobowiązań wynikających z przyjęcia przez strony systemu odroczonej płatności.
Kto kogo ubezpiecza?
Powyższe pytanie wydaje się bardzo zasadne zważywszy na fakt, że mechanizm działania ubezpieczeń handlowych jest skomplikowany (jest to konsekwencja współdziałania trzech niezależnych podmiotów).
Ze względu na podmiot opłacający składkę można dokonać podziału omawianej kategorii ubezpieczeń na dwie grupy:
– ubezpieczenia w których umowa zawierana przez kredytodawcę – stanowi najczęściej stosowane rozwiązanie. W rozpatrywanym przypadku ewentualny regres ubezpieczeniowy przyjmuje formę typową tj. zostaje skierowany wobec osoby trzeciej (o ile strony nie postanowiły inaczej). Warto zaznaczyć, że kredytobiorca pozostaje niejako poza porozumieniem stron umowy, toteż nie musi być o niej poinformowany;
– ubezpieczenia w których umowa zawierana jest przez kredytobiorcę na rzecz kredytodawcy – alternatywna metoda ubezpieczenia zawierana na mocy art. 808 K.C. traktującego o ubezpieczeniu na rzecz osoby trzeciej. Najczęściej obowiązek zawarcia umowy jest narzucany kredytobiorcy przez sprzedającego o silnej pozycji przetargowej. Warto jednak pamiętać, że naraża się on na pewne perturbacje w wypadku gdy kredytobiorca zaprzestanie uiszczać składki (patrz: artykuł 808 §2 K.C.). Ciekawe zagadnienie stanowi kwestia funkcjonowania roszczenia zwrotnego ubezpieczyciela wobec dłużnika w tym wariancie umowy (ma miejsce regres nietypowy).
Aż do 2004 roku (patrz ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 o zmianie ustawy Kodeks Cywilny, oraz zmianie niektórych innych ustaw) rodzime prawo nie dawało klarownej odpowiedzi w kwestii prawnego umocowania dla regresu w tej formie umowy, wobec tego sądy ferowały wyroki na zasadzie analogii do umowy tradycyjnej. Obecnie art. 828 §3 K.C. nie pozostawia wątpliwości, iż kwestia regresu dla umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek uregulowana jest w sposób analogiczny do umowy zawartej przez kredytodawcę (czyli na mocy art. 828 §1 i §2 K.C. – patrz Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2009 roku, sygnatura: CSK166/09).
Dlaczego szukacie takich informacji? Czy okazały się pomocne?
