Sześć lat później wspomniany akt prawny został zastąpiony zupełnie nową ustawą, która w miejsce funduszy powierniczych wprowadzała zupełnie nowe instytucje w postaci funduszy inwestycyjnych, zapewniając jednocześnie trzyletni okres przejściowy (patrz artykuł 152 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o funduszach inwestycyjnych – Dz.U. 1997 nr 139 poz. 933). W powszechnej świadomości nadal funkcjonuje jednak określenie fundusz powierniczy, które bardzo często jest traktowane jako synonim dzisiejszych funduszy inwestycyjnych (otwartych – FIO, specjalistycznych otwartych – SFIO, oraz zamkniętych – FIZ).
Liczne podobieństwa …
Warto zauważyć wiele podobieństw jeżeli chodzi o zasady funkcjonowania funduszy powierniczych (w skrócie FP) oraz ich współczesnych odpowiedników. Analogicznie jak dzisiejsze FIO, SFIO oraz FIZ były one zobowiązane do prowadzenia działalności wyłącznie w zakresie lokowania środków pieniężnych swych uczestników (patrz artykuł 91 ustawy z dnia 22 marca 1991 prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych). Organem zarządzającym FB było Towarzystwo Funduszy Powierniczych (TFP), które musiało spełniać szereg wymagań obowiązujących również dzisiejsze Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych (TFI). Mowa miedzy innymi o statusie spółki akcyjnej oraz konieczności posiadania siedziby na terenie Polski (patrz artykuł 90 §1 poprzednio cytowanego aktu prawnego).
Uczestnicy funduszu powierniczego uzyskiwali papiery wartościowe, które nie podlegały zbywaniu (tak jak obecne jednostki uczestnictwa- patrz artykuł 103 ustawy z dnia 22 marca 1991 prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych). Mogły być one umarzane w zamian za odpowiednią sumę pieniężną stanowiącą cześć aktywów netto FP pomniejszoną o prowizję określoną w statucie (patrz artykuł 104 §1 oraz artykuł 106 poprzednio cytowanego aktu prawnego).
… i różnice
Najbardziej istotna różnica pomiędzy statusem prawnym funduszy powierniczych, a rozwiązaniami stosowanymi obecnie dotyczy odmiennego statusu prawnego obydwu instytucji. Mianowicie FP nie figurowały jako osobne podmioty w formie spółek pomimo, że stanowiły wyodrębnioną finansowo wspólną masę majątkową swoich członków o stałym przeznaczeniu i zmiennej wartości (patrz artykuł 2 punkt 7 ustawy z dnia 22 marca 1991 prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych). Co więcej, ich działalność nie była ograniczona dużą liczbą szczegółowych regulacji. Warto również pamiętać, że w połowie lat 90-tych ubiegłego wieku stanowiły one rynkową nowinkę, a liczba funkcjonujących TFP przez długi okres czasu pozostawała stosunkowo niewielka (14 spółek pod koniec 1998 roku).