W poszukiwaniach początkowo przybierano orientację prorynkową, wskazując na konieczność dostosowywania się do wymagań otoczenia, sektora działalności. Później dostrzeżono, że jest to niewystarczające, przedsiębiorstwo powinno wyróżniać się na tle konkurencji i zaoferować odbiorcom „coś” wykraczającego ponad zdeklarowane oczekiwania nabywców.
Tak wyłoniła się koncepcja zasobowa, będąca podstawą koncepcji kluczowych kompetencji – jednej ze współczesnych metod zarządzania. Kluczowe kompetencje, jak wskazują zwolennicy metody, pozwalają na uzyskanie przewagi nad rywalami rynkowymi. Co wyróżnia kluczowe czynniki sukcesu? W jaki sposób rozpoznać czynniki o strategicznym znaczeniu dla organizacji? Podajemy istotne wskazówki.
Źródła inspiracji kluczowymi kompetencjami
Koncepcja kluczowych czynników sukcesu ma swój początek w słynnym artykule Prahalada i Hammela The Core Competence of the Corporation. Autorzy Ci odnieśli się do teorii upatrującej źródło przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa w dostosowywaniu się do wymagań rynku, podważając jej słuszność i wskazując, że sukces organizacji związany jest z posiadaniem przez nią unikalnych zasobów i umiejętności. Te unikalne, trudne do powieleniai odtworzenia zasoby i umiejętności określane są jako kluczowe kompetencje. Według zwolenników odejścia przedsiębiorstwa aspirujące do zajęcia dominującej pozycji na rynku powinny skupiać się na tym, co jest ich głównym obszarem kompetencji i wokół nich budować swoją przewagę rynkową.
Kryteria pozwalające na rozróżnienie kluczowych kompetencji
Przywołani badacze dla uczynienia powstałej koncepcji bardziej czytelną i jasną wskazali następujące kryteria wyróżniające kluczowe kompetencje:
– Wartość dostarczana nabywcy – kluczowe kompetencje wyróżniają się tym, że decydują lub w znaczący sposób wpływają na postrzeganą przez odbiorcę wartość użytkową (np. łatwość w obsłudze);
– Wyróżnienie w odniesieniu do konkurentów (competitor differentiation) – kluczowa kompetencja powinna być wyróżniająca jedynie dla organizacji, lub też określać ją w największym stopniu, w porównaniu z innymi uczestników rynku (np. unikalna receptura);
– Możliwość wykorzystania kluczowej kompetencji w innych obszarach działalności lub w odmiennym zasięgu terytorialnym (extendibility) – kryterium sprowadza się do możliwości rozszerzenia zastosowania produktów lub usług w niezwiązanych z podstawową działalnością sektorach i / lub obszarach rynku odległych terytorialnie.