Art. 235 kodeksu pracy stanowi iż za chorobę zawodową uważa się chorobę wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że:
a) została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo;
b) w związku z sposobem wykonywania pracy,zwanych „narażeniem zawodowym.
To, jakie schorzenia zaliczyć można do chorób zawodowych, uregulowane zostało w stosownym rozporządzeniu. Wśród najbardziej powszechnych schorzeń wymienić można chociażby: zatrucia ostre i przewlekłe, pylice płuc, astmę oskrzelową, ostre uogólnione reakcje alergiczne, przewlekłe choroby narządu głosu związane z nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym ponad 15 lat, nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy uznanych za rakotwórcze u ludzi, choroby skóry, przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy.
Osoba, u której stwierdzono chorobę zawodową, może ubiegać się o szereg świadczeń o charakterze długoterminowym lub krótkoterminowym, w sytuacji gdy skutkiem choroby zawodowej była śmierć pracownika o część świadczeń mogą ubiegać się także członkowie rodziny.
Świadczenia o charakterze krótkoterminowym z tytułu stwierdzonej choroby zawodowej to:
– zasiłek chorobowy;
– świadczenie rehabilitacyjne;
– zasiłek wyrównawczy.
Zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową przysługuje osobom, które z racji swojego zatrudnienia podlegają ubezpieczeniu wypadkowemu, a mianowicie: pracownikom, osobom wykonującym pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, osobom prowadzącym pozarolniczą działalność oraz osobom z nimi współpracującym, a także niektórym odrębnym grupom zawodowym m. in. duchownym, posłom i senatorom itp.
Wynosi on 100% dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, nie dłużej niż 6 m-cy. ZUS może odmówić wypłaty zasiłku gdy uzna, iż do powstania choroby przyczyniło się naruszenie przez pracownika przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa lub przyczyniła się do tego nietrzeźwość lub odurzenie pracownika.
Zasiłek chorobowy z tytułu ubezpieczenia wypadkowego nie przysługuje:
– za okresy, w których ubezpieczony zachowuje prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów szczególnych;
– w okresie urlopu bezpłatnego lub urlopu wychowawczego;
– w okresie tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności, z wyjątkiem przypadków, w których prawo do zasiłku wynika z ubezpieczenia chorobowego osób wykonujących odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;
– za cały okres orzeczonej niezdolności do pracy, jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia, co zostało stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu;
– za okres pierwszych pięciu dni, jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana nadużyciem alkoholu (fakt ten jest stwierdzony przez lekarza kodem "C" w zaświadczeniu lekarskim);
– za okres objęty zaświadczeniem lekarskim, w przypadku wykonywania w czasie zwolnienia lekarskiego pracy zarobkowej albo wykorzystywania zwolnienia lekarskiego od pracy niezgodnie z celem tego zwolnienia, co zostało stwierdzone w trakcie kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy przeprowadzanej przez płatnika zasiłku.
Do świadczenia rehabilitacyjnego pracownik nabędzie uprawnienia, gdy po upływie okresu pobierania zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy – nie dłużej jednak niż rok. Wynosi ono również 100% podstawy wymiaru.
Zasiłek wyrównawczy pracownik otrzyma natomiast, gdy jego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu – nie dłużej jednak niż 2 lata.
Świadczenia stałe które może otrzymać pracownik to:
– renta z tytułu niezdolności do pracy wynosząca od 60% do 80% podstawy wymiaru dla ubezpieczonego który utracił zdolność do pracy w skutek choroby zawodowej;
– renta szkoleniowa dla pracownika, który nie może wykonywać dotychczasowej pracy ale ma możliwość przekwalifikowania się, wynosi ona 100%.
Oprócz powyższych świadczeń każdy pracownik u którego stwierdzono stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu otrzyma rekompensatę w postaci jednorazowego odszkodowania.
Rodzina zmarłego pracownika może ubiegać się o:
– jednorazowe odszkodowanie;
– rentę rodzinną w wysokości 85% dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej;
– dodatek do renty rodzinne dla sieroty zupełnej.
