Co podlega ubezpieczeniu?
Przed omówieniem szczegółowych zapisów dotyczących ubezpieczenia kredytu kupieckiego warto wpierw zdefiniować jego przedmiot. Mianowicie kredyt kupiecki określa się jako metodę rozliczeń polegającą na dostarczeniu kontrahentowi towaru lub usługi pod warunkiem zapłaty przez niego pieniężnego ekwiwalentu tego dobra wraz z wynagrodzeniem za zwłokę. Warto zaznaczyć, że sprzedaż na przedpłaty nie stanowi kredytu kupieckiego, jeżeli przedpłata nie jest częściowa.
Postawy prawne …
Ubezpieczenia kredytu kupieckiego należą wedle klasyfikacji ustalonej na mocy obecnie obowiązującej ustawy o działalności ubezpieczeniowej do tak zwanego Działu II reprezentującego ubezpieczenia o charakterze majątkowym i osobowym (nie będące jednocześnie ubezpieczeniami na życie – patrz: załącznik 1 do ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o działalności ubezpieczeniowej Dz.U. 2010 nr 11 poz. 66). Analiza literatury dotyczącej ubezpieczeń pozwala stwierdzić, iż grupa ubezpieczeń kredytu do której zalicza się ubezpieczenia kredytu kupieckiego (oznaczona jako punkt 14 Działu II) wraz z gwarancjami ubezpieczeniowymi (punkt 15 Działu II), oraz ubezpieczeniami od pozostałych ryzyk finansowych (punkt 16 Działu II) tworzy pewien zbiór usług ubezpieczeniowych określanych jako ubezpieczenia finansowe.
Ubezpieczenie kredytu kupieckiego jest definiowane jako produkt ubezpieczeniowy, który przewiduje częściową lub całkowitą odpowiedzialność ubezpieczyciela w razie nie dokonania przez dłużnika zapłaty za towary lub usługi dostarczone na zasadach odroczonej płatności. Przedmiot rozpatrywanego ubezpieczenia stanowią bezsporne należności wierzyciela wynikające z wystawionych przez niego faktur sprzedaży na warunkach odroczonej płatności. Co do zasady ubezpieczenie to obejmuje swym zakresem jedynie wierzytelność główną (wartość towaru lub usługi, oraz utracone korzyści), jednakże istnieje możliwość rozszerzenia umowy o inne koszty związane na przykład z dochodzeniem roszczeń.
Warto zaznaczyć, iż ubezpieczenie kredytu kupieckiego nie musi obejmować kategorii utraconych korzyści (lucrum cessans) występującej w art. 361 §2 ustawy z dnia 18 maja 1964 roku Kodeks Cywilny (Dz.U. 1964 nr. 16 poz. 93) o ile strony tak postanowią. Inna ważna kwestia dotycząca norm względnie obowiązujących dotyczy odpowiedzialności dłużnika za niedochowanie należytej staranności, która zachodzi na mocy art. 472 K.C. o ile strony nie postanowią inaczej.
Nie należy również lekceważyć ważkiego aspektu odpowiedzialności dłużnika na zasadzie winy , która jest przewidziana w umowie pod warunkiem, iż strony nie uregulują odmiennie tej kwestii. W przypadku obowiązywania zapisów przytoczonego powyżej artykułu istotną konsekwencją dla zakładu ubezpieczeń jest niemożliwość dochodzenia regresu (świadczenia zwrotnego od nierzetelnego dłużnika) w przewidzianych artykułem 415 K.C. okolicznościach (gdy nie można go obciążyć winą za brak terminowej wpłaty).
