Kwotę ulgi prorodzinnej należy odliczyć od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z ustawą (według obowiązujących skali podatkowych) i pomniejszonego następnie o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne. Od tej różnicy możemy odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z przepisami ustawy, która przysługuje na każde małoletnie dziecko. Wychowanie i opiekowanie się dzieckiem musi trwać cały rok podatkowy, jeżeli zaś dziecko urodziło się np. w czerwcu – to począwszy od lipca możemy odliczyć od podatku kwotę ulgi (obliczonej wówczas w stosunku miesięcznym, za okres od lipca do grudnia).
Podobnie, odliczenie ulgi od podatku dochodowego PIT nie przysługuje począwszy od miesiąca kalendarzowego w którym rodzice stracili prawo do opieki nad dzieckiem czy dziecko na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych lub wstąpiło w związek małżeński. Warunkiem odliczenia pełnej kwoty ulgi jest sprawowanie opieki nad dzieckiem przez cały rok podatkowy i przy spełnieniu następujących warunków przez rodziców lub opiekunów dziecka:
– wykonywali oni wspólnie władzę rodzicielką nad dzieckiem (jeżeli władzę rodzicielską wykonywał tylko jeden z rodziców – wówczas tylko jemu przysługuje prawo do odliczenia kwoty ulgi od zobowiązania podatkowego). Ograniczenie jednemu z rodziców władzy rodzicielskiej w wyroku rozwodowym nie oznacza, że stracił uprawnienia do ulgi prorodzinnej. Dopiero pozbawienie władzy rodzicielskiej powoduje niemożliwość skorzystania z odliczenia kwoty podatku związanej z wychowaniem dziecka;
– ulga z tytułu wychowania dziecka przysługuje także podatnikowi, który jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności – warunkiem jest faktycznie opiekowanie się dzieckiem, mieszkanie z nim, wychowywanie go;
– opiekun, który chce skorzystać z ulgi z tytułu wychowywania dziecka musi wykazać, że nie tylko pełnił funkcję opiekuna prawnego, lecz dziecko z nim faktycznie zamieszkiwało lub opiekun sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą [1];
– dziecko musi być małoletnie (lub kontynuować naukę i nie może być w związku małżeńskim) lub nie ukończyło 25 roku życia i nadal uczy się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskało dochodów podlegających opodatkowaniu (nie licząc nagród naukowych, stypendiów naukowych itp.);
– ulga z tytułu wychowania dziecka dotyczy również przypadku, gdy rodzic lub rodzice wychowują dziecko (niezależnie od wieku), które jest niepełnosprawne i zgodnie z innymi przepisami otrzymuje zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną;
– ulgę może odliczyć od kwoty podatku tylko jeden rodzic, który wykonywał rzeczywiście władzę rodzicielską (nie możne zatem skorzystać z ulgi rodzic pozbawiony władzy rodzicielskiej), przy czym płacenie na dziecko alimentów nie oznacza utraty prawa do ulgi podatkowej.
Skomplikowane sposoby rozliczania ulgi podatkowej z tytułu wychowania dziecka dotyczą sytuacji, gdy w ciągu jednego roku podatkowego, czy nawet w ciągu jednego miesiąca, sytuacja dziecka i osoby sprawujące nad nim opiekę kilkakrotnie się zmieniały. Wówczas, gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka przez różne osoby, każdemu z tych podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty ulgi miesięcznej za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.
Kwota wyliczona jako ulga z tytułu wychowania dziecka nie może zostać odliczona jednocześnie przez oboje rodziców czy opiekunów – odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odjąć od kwoty podatku obydwoje rodziców/opiekunów w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. [2]
Rozliczenie ulgi z tytułu wychowania dziecka należy przeprowadzić w zeznaniu podatkowym wpisując w formularz deklaracji podatkowej liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów – imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Dopiero na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do skorzystania z odliczenia ulgi:
1) odpisu aktu urodzenia dziecka;
2) zaświadczenia sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
3) odpisu orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;
4) zaświadczenia o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.
Źródła:
[1] Art. 27f ust. 1 pkt. 1,2,3 Ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z późniejszymi zmianami
[2] Art. 27f ust. 4 Ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z późniejszymi zmianami
