Prokrastynator to osoba, która ma bardzo duże problemy z rozpoczęciem zaplanowanej czynności i odkłada wykonanie jej tak długo, jak tylko jest to możliwe. Trudność ta jest wzmocniona w momencie, gdy osoba nie widzi od razu efektów. Natychmiastowa gratyfikacja jest bowiem czynnikiem decydującym o czasie podjęcia określonej pracy czy działań.
Najczęściej tendencja ta dotyka osób w wieku szkolnym, perfekcjonistów, dobrych i ambitnych uczniów. Paradoksem postępowania tych osób jest fakt, iż chcąc wykonać coś w stopniu doskonałym, boją się one zarazem możliwości popełnienia błędu lub złego wykonania. Lęk przed porażką jest tak silny, że wolą one nie podejmować żadnej czynności, niż ryzykować możliwość popełnienia błędu.
Prokrastynatorzy mają najczęściej problem w przypadku:
– konieczności podjęcia życiowych decyzji;
– nauki szkolnej;
– pracy zawodowej.
Postępowanie osób zwlekających opisać można według poniższego schematu:
Prokrastynator podejmuje decyzję o wykonaniu danego zadania, po czym bez konkretnych powodów odracza termin wykonania. Po pewnym czasie zdaje sobie sprawę, z jakimi konsekwencjami musiałby się liczyć, gdyby wykonanie nie powiodło się, po czym zaczyna szukać wymówek przemawiających za tym, by zrezygnować z zadania. W momencie, gdy zbliża się termin wykonania, prokrastynator decyduje się na szybkie jego wykonanie, czemu towarzyszy wielki stres, wykonuje zadanie po terminie, lub nie podejmuje się go wcale. W ramach refleksji postanawia nigdy więcej nie popełniać tych samych błędów, po czym – po upływie krótkiego czasu – ponawia schemat przy nowym zadaniu.
Uwaga!
Postawę zwlekającą powiązać można z zaburzeniami osobowości, najczęściej są to depresja oraz dystymia (tzw. depresja nerwicowa). Prokrastynację koreluje się również z zaburzeniami lękowymi, jak np. fobia społeczna oraz z ADHD.
Macie skłonność do odkładania pewnych zadań w czasie? Myślicie, że przybiera ona już wymiar patologiczny? Rozmawialiście o tym z lekarzem? Podzielcie się swoimi doświadczeniami.
