Zwolnienie od kosztów sądowych w postępowaniu cywilnym reguluje ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. (jedn. tekst z 2010 r. Dz. U. Nr 90, poz. 594 ze zm.) – o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Procedura ubiegania się o takie zwolnienie jest następująca:
1. Zwolnienie od kosztów sądowych następuje na wniosek osoby fizycznej. Wniosek należy złożyć do sądu na piśmie lub można go złożyć ustnie – do protokołu w sądzie, gdzie sprawa się toczy (bądź ma zostać wytoczona).
2. Jeżeli osoba składająca wniosek nie mieszka w okręgu sądu, przed którym sprawa jest rozpoznawana (np. sprawa toczy się w Warszawie, zaś strona mieszka na stałe w Katowicach) może złożyć wniosek na dziennik podawczy do sądu rejonowego w Katowicach, który to sąd przekaże wniosek do Warszawy.
3. Wniosek sporządzony na piśmie powinien spełniać wymogi formalne przewidziane dla pisma procesowego, mianowicie:
– powinien zawierać adres sądu, do którego docelowo wniosek ma zostać złożony (przesłany);
– należy wskazać osobę wnioskodawcy i adres jego zamieszkania;
– jeżeli sprawa się już toczy – należy podać sygnaturę akt sprawy, wskazać przeciwnika procesowego i wartość przedmiotu sporu; wniosek można załączyć od razu do wnoszonego pozwu;
– treść wniosku – sprecyzowane żądanie: „wnoszę o zwolnienie mnie od kosztów sądowych w całości/w części w sprawie o sygn. akt toczącej się przed sądem w ………………… pomiędzy………………………………………”;
– uzasadnienie wniosku – w uzasadnieniu należy zwięźle napisać, że nie jesteśmy w stanie ponieść kosztów postępowania bez uszczerbku dla koniecznego utrzymania siebie i swojej rodziny. Można określić sumę naszych miesięcznych dochodów i ich źródło (np. jedynym źródłem utrzymania jest emerytura/renta w wysokości…. (netto) miesięcznie; ponadto nie posiadam innego majątku);
– do wniosku należy koniecznie dołączyć dokumenty oraz (NAJWAŻNIEJSZE) – wydrukowane i uzupełnione oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów, które można pobrać z każdej strony internetowej sądu lub w siedzibie sądu;
– na koniec pod wnioskiem należy złożyć czytelny podpis, zaś poniżej wymienić załączniki.
Dokumentami potwierdzającymi nasz stan majątkowy są zwłaszcza: odcinki renty, zaświadczenia o zarobkach, wypełnione formularze PIT itp. Najważniejsze jest jednak wypełnienie oświadczenia, bez którego nasz wniosek nie zostanie uwzględniony. Oświadczenie stanowi załącznik do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 kwietnia 2010 r. (poz. 419) i zawiera następujące rubryki, które należy czytelnie wypełnić:
1. wskazanie sądu, do którego składane jest oświadczenie – należy wpisać nazwę i siedzibę sądu oraz właściwy wydział;
2. adres sądu;
3. sygnatura sprawy (gdy oświadczenie jest składane po złożeniu pozwu lub wniosku, w toku sprawy);
4. następnie dane osoby składającej wniosek – imię i nazwisko, stan rodzinny (należy wpisać w odpowiednie rubryki dane osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym z wnioskodawcą: małżonka lub osoby pozostającej we wspólnym pożyciu z wnioskodawcą, wstępnych, zstępnych i osób pozostających w stosunku przysposobienia lub pod opieką wnioskodawcy, powinowatych). Jeżeli osoba składająca oświadczenie mieszka sama – oznacza to, że nie pozostaje z nikim we wspólnym gospodarstwie domowym;
5. następna część oświadczenia dotyczy majątku osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów sądowych. Należy wskazać tytuł prawny posiadanych składników majątku (własność, współwłasność, spółdzielcze prawo własnościowe do lokalu, użytkowanie wieczyste) w następujących rubrykach:
– nieruchomości przeznaczone do stałego zamieszkiwania przez wnioskodawcę (nieruchomość zabudowana domem mieszkalnym lub mieszkanie, powierzchnia działki, domu, mieszkania w m2);
– nieruchomości rolne;
– inne nieruchomości (np. leśne, rekreacyjne, itp.);
– oszczędności – należy wpisać ich wartość nominalną oraz walutę;
– papiery wartościowe;
– inne przedmioty wartościowe (powyżej 10.000zł – np. samochód – marka i rok produkcji).
6. dochody i źródła utrzymania wnioskodawcy i osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym (należy wskazać z jakiego tytułu pochodzi dany dochód oraz jego kwotę netto miesięcznie – np. emerytura – 700 zł netto);
7. kolejną rubrykę stanowią inne dane, jeżeli wnioskodawca uważa je za istotne – zwłaszcza wysokość i rodzaj zobowiązań bądź wierzytelności, koszty ponoszone na utrzymanie mieszkania, koszty leczenia, alimenty, kredyty itp.);
8. miejscowość i data oraz podpis wnioskodawcy.
Powyższy formularz powinien zostać bardzo dokładnie uzupełniony – wszytki rubryki powinny posiadać wpis – gdy dana kategoria nie dotyczy nas należy wpisać chociażby „nie posiadam”. Podanie prawdziwych danych jest bardzo ważne, gdyż w przypadku podania informacji sprzecznych z prawdą – wnioskodawca może zostać ukarany grzywną (w wysokości do 1.000 zł oraz cofnięciem zwolnienia od kosztów sądowych). [1]
W przypadku, gdy sąd w postanowieniu odmówi zwolnienia od kosztów sądowych – wnioskodawcy przysługuje prawo do wniesienia zażalenia w terminie 7 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia postanowienia sądu w tym przedmiocie. [2]
Źródła:
[1] Art. 111 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, z późn. zm.)
[2] Art. 394 § 1 pkt. 2 k.p.c,
Czy informacje zawarte w artykule okazały się pomocne? Zapraszam do komentowania.