Aktywne słuchanie jest umiejętnością potrzebną w życiu prywatnym i zawodowym, w relacjach z osobami nam znanymi, a także z obcymi. Generalnie mówiąc – jest podstawą sukcesu w relacjach ze wszystkimi ludźmi, bo nie jest to tylko uprzejme milczenie. Aktywne słuchanie to kontakt wzrokowy, postawa, gest, mimika, brzmienie głosu oraz treść, moment i czas wypowiedzi.
Zasada 1 – Postawa
Zawsze powinniśmy być zwróceni do rozmówcy całym ciałem. Decydujące są tu kolana. Jeśli one skierowane są w przeciwnym kierunku, trudno będzie rozmówcy uwierzyć w nasze zainteresowanie rozmową z nim.
Zasada 2 – Wzrok
Utrzymujemy z rozmówcą kontakt wzrokowy. Nie może on być jednak peszący, ani nachalny. Czasami przy trudnych tematach rozmówca ucieka wzrokiem. Nie gonimy go, utrzymując na siłę kontakt wzrokowy, bo tak jest napisane w książce. W szczególnych przypadkach kontakt wzrokowy może być wyrazem zaufania, czasem więc trzeba na niego zasłużyć.
Zasada 3 – Gesty, mimika
Potakiwanie głową jest naturalnym wskaźnikiem poświęcania komuś uwagi i rozumienia przekazywanych informacji. Znany rozmówca może nawet pozwolić na dotyk, na przykład dotknięcie ramienia (nie klepanie!) lub dłoni, Nigdy jednak nie należy dotykać ud, czy kolan.
Nie jest jednak łatwo zapanować nad mimiką czy gestykulacją, jeśli się nad nią nie myśli. Brak aprobaty, wstręt, a nawet lekceważenie może się wyrysować na naszej twarzy zupełnie niezależnie od nas. Pewne emocje są tak silne, że zapanowanie nad wyrazem twarzy może początkowo przerastać nasze możliwości. Podobnie sprawa wygląda z gestami: zaciśnięte pięści, gdy stajemy się nerwowi, bębnienie palcami, gdy nie starcza nam cierpliwości albo niezaplanowane czynności parahigieniczne, jak czyszczenie paznokcia paznokciem, dłubanie w zębach, świadczące ewidentnie o braku zainteresowania tematem rozmowy.
Zasada 4 – Głos
Twój głos powinien być spokojny, pewny, niski. Podnoszenie głosu świadczy o nerwowości, a często także o nieszczerości. Mów powoli, obserwuj, czy to co mówisz jest czytelne i zrozumiałe.
Zasada 5 – Wypowiedzi
Nie przerywaj wypowiedzi swojego rozmówcy, nie zmieniaj tematu, nie radź, nie oceniaj. Nie spiesz się z wnioskami, słuchaj do końca. Używaj technik:
1. Parafrazowanie – powtórzenie tego co powiedział rozmówca, ale innymi słowami
2. Klaryfikacja – prośba o wyjaśnienie, pytanie uściślające
3. Pytania otwarte – takie pytania, na które nie można odpowiedzieć „tak” lub „nie”, wymagają szerokiej odpowiedzi, są to pytania zaczynające się od słowa „dlaczego”, „po co” itp.
4. Odzwierciedlanie uczuć – nazywanie uczuć i emocji, które przeżywa rozmówca, a których być może sam sobie nie uświadamia
5. Dzielenie się własnymi uczuciami – pozwala rozmówcy otworzyć się na własne odczucia, ośmiela.
Uwaga!
Ogromne znaczenie ma tu autentyczność. Często ludzie doskonale wyszkoleni działają dokładnie według narzuconego schematu, ale mimo wszystko nie są przekonujący i nie potrafią dać oparcia rozmówcy. Być może brak im empatii, być może nie potrafią zapanować nas własnym ciałem. Trzeba nie tylko umieć wyczytać z rozmówcy, na ile można sobie pozwolić, ale też pamiętać, że rozmówca obserwuje nas.
Umiecie słuchać? Czy inni chętnie się Wam zwierzają?
